Prareferendum w sprawie autonomii Górnego Śląska

Zgodnie z przedstawionymi w 2010 roku planami, RAŚ chciałby, aby w ciągu najbliższych 10 lat doszło do zmiany polskiej konstytucji oraz prawdziwego, wiążącego referendum w sprawie autonomii polskich regionów. Celem organizacji jest doprowadzenie do niej legalną drogą w 2020 r.

Na razie RAŚ organizuje prareferenda, które mają promować ideę autonomii, ale także ideę społeczeństwa obywatelskiego, gdzie ważne dla obywateli decyzje podejmowane są w drodze referendów. Sami działacze mówią, że ich przedsięwzięcie to rodzaj happeningu, zabawy.

Pszczyńskie głosowanie jest drugim takim przygotowanym w regionie. Pierwsze, zorganizowane na początku lipca w Lędzinach i Imielinie w powiecie bieruńsko-lędzińskim, miało niewielką frekwencję - tłumaczoną przez działaczy Ruchu m.in. ulewnym deszczem. Zagłosowało wtedy ponad 1,3 tys. osób. Ideę autonomii poparło ponad 98 proc. W Lędzinach głosy oddało 4 proc. uprawnionych mieszkańców, a w Imielinie do urn poszło ich około 10 proc.

Niedzielne prareferendum odbywa się podczas kulminacji obchodów Dni Pszczyny. Rano pogoda w mieście była piękna, wieczorem wystąpi tam Kayah, gościem specjalnym prareferendum ma być też bardzo popularny w regionie reżyser i poseł Kazimierz Kutz.

Jak przyznają sami członkowie RAŚ, impreza w Pszczynie stała się jednym z argumentów za przeprowadzeniem tam wówczas głosowania. Innym jest to, że ziemię pszczyńską zamieszkują w większości Górnoślązacy. Niezależnie od ich potencjalnej sympatii dla sprawy, organizatorzy zapowiadali, że chcą wyjaśniać ludziom, czym autonomia była w okresie międzywojennym, i czym jest oraz może być obecnie.

Głosujący odpowiadają na jedno pytanie: _ Czy jesteś za przywróceniem Górnemu Śląskowi autonomii, którą posiadał w Polsce w okresie międzywojennym? _. Na karteczkach są do wyboru odpowiedzi: _ tak _ lub _ nie _. Oddać swój głos może każdy - osobno będą liczeni mieszkańcy powiatu pszczyńskiego oraz wszyscy pozostali.

W powiecie pszczyńskim mieszka ponad 84 tys. osób z prawem do głosowania. Prareferendum rozpoczęło się o godz. 9., a zakończy o godz. 22. Żeby wziąć udział w głosowaniu trzeba wylegitymować się i podać swoje dane.

RAŚ zabiega o autonomię regionu od 20 lat. Odwołuje się do przedwojennych regulacji z 1920 r., które dawały ówczesnemu woj. śląskiemu szeroką autonomię w wielu dziedzinach życia. Działał wówczas odrębny Sejm Śląski, uchwalający własny budżet, który zasilał Skarb Śląski. Obecnie działacze Ruchu chcieliby innej autonomii - unowocześnionej, dostosowanej do współczesnych realiów i dostępnej na takich samych zasadach dla wszystkich regionów.

Według lidera RAŚ Jerzego Gorzelika, idea autonomii regionalnej polega przede wszystkim na tym, by o sprawach wyłącznie regionalnych decydowały same miejscowe społeczności, bez ingerencji centrali. Wydzielone miałyby zostać obszary, które byłyby regulowane regionalnie, a określona w umowie z władzami centralnymi ilość środków pozostawałaby w regionie, gdzie je wypracowano. Rozliczenia z budżetem państwa miałyby być prowadzone w oparciu o czytelne mechanizmy.