Stosunki Kuba-UE. "Unia musi mieć jednoznaczne stanowisko"

Przestrzeganie praw człowieka musi być podstawowym warunkiem wszelkich negocjacji UE z Kubą - uważają organizacje pozarządowe zrzeszone w sieci Europa-Kuba. Wezwały UE do zajęcia wspólnego, jednoznacznego i zasadniczego stanowiska w sprawie wspierania praw człowieka i demokratyzacji na Kubie.

Pod wspólnym oświadczeniem podpisało się 19 organizacji pozarządowych z krajów europejskich i Kuby, między innymi Instytut Lecha Wałęsy.

Szefowie dyplomacji państw UE dali 10 lutego zielone światło dla rozpoczęcia rozmów z Kubą o porozumieniu dotyczącym relacji politycznych i gospodarczych. To najważniejszy krok w stronę otwarcia UE na dialog z Hawaną od czasu zniesienia sankcji w 2008 r. Pogłębieniu kontaktów UE z komunistyczną Kubą długo sprzeciwiała się Polska, ale w ciągu minionych tygodni zdecydowała się poprzeć te plany. Według szefowej unijnej dyplomacji Catherine Ashton porozumienie UE-Kuba ma zarówno pomóc w promowaniu unijnych interesów i wartości na Kubie, w tym praw człowieka, jak również ułatwić wspieranie przez UE reform i modernizacji tego kraju.

Sieć organizacji pozarządowych Europa-Kuba z niepokojem odnotowała, że _ UE zgodziła się rozpocząć z Kubą negocjacje, mające na celu przywrócenie pełnych dwustronnych relacji, mimo powtarzających się, a nawet nasilających przypadków łamania praw człowieka na wyspie oraz nieustannego prześladowania organizacji niezależnego społeczeństwa obywatelskiego _. Organizacje z Sieci Europa-Kuba z radością przyjęli natomiast oświadczenie ambasadora Unii Europejskiej na Kubie Hermana Portocarero, iż _ kwestie takie, jak "prawa człowieka" czy "status prawny organizacji społeczeństwa obywatelskiego" nadal pozostają dla UE "granicą nie do przekroczenia" _.

_ Niemniej Sieć dalej wzywa do sformułowania wyraźnych norm, pozwalających na wymierne określenie poprawy, jaka miałaby się dokonać w tych obszarach. Członkowie Sieci wskazują na fakt, że rozpoczęcie negocjacji, zmierzających do przywrócenia pełni stosunków z Kubą, i to pomimo kontynuowanych, zakrojonych na szeroką skalę represji wobec aktywistów praw człowieka oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przeczy istnieniu owych "granic" oraz zdecydowanie osłabia ich wymowę, w zasadzie pozbawiając je jakiegokolwiek znaczenia _ - głosi oświadczenie.

W oświadczeniu organizacji pozarządowych stwierdzono, że UE _ musi aktywnie wspierać zasadę przestrzegania praw człowieka, domagać się ich respektowania, jak również wspierać polityczne otwarcie na wyspie _. W sytuacji gdy UE zdecydowała się na negocjacje dwustronnego porozumienia z Kubą - uważają organizacje pozarządowe - powinno zostać przyjęte założenie, że _ nie podlegającym negocjacji warunkiem każdego tego typu porozumienia jest aktywny i konstruktywny dialog, z jasno sprecyzowaną jego datą, w kwestii praw człowieka z udziałem kubańskiego społeczeństwa obywatelskiego _.

Zdaniem organizacji pozarządowych _ UE winna nalegać, aby przed przywróceniem stosunków bilateralnych odbyła się między Kubą i UE co najmniej jedna runda negocjacji na temat przestrzegania praw człowieka _, a _ członkowie kubańskich organizacji na rzecz praw człowieka powinni mieć prawo w nich uczestniczyć, bez obawy przed prześladowaniami politycznymi _. Plan przywrócenia politycznych relacji między Kubą i UE - uważają organizacje pozarządowe - powinien zostać oceniony na podstawie wyników tej rundy negocjacji.

Ponadto sieć Europa-Kuba uważa, że _ delegacja UE na Kubie oraz ambasady wszystkich krajów członkowskich powinny domagać się prawa (i systematycznie je egzekwować) do spotykania się z członkami niezależnego społeczeństwa obywatelskiego oraz przedstawicielami opozycji politycznej na Kubie - na terenie całej wyspy, bez ograniczeń w przemieszczaniu się po kraju; dyplomaci z krajów UE oraz delegacja UE powinni pełnić rolę obserwatorów w rozprawach sądowych dotyczących działaczy walczących o prawa człowieka oraz demokrację _.

Zdaniem sieci Europa-Kuba Unia powinna ponadto _ nalegać, by przed przywróceniem jakichkolwiek stosunków dwustronnych, rząd kubański ratyfikował Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych _. Należy też - uważają organizacje pozarządowe - _ wymusić na Kubie pozytywną odpowiedź na prośby specjalnych sprawozdawców ONZ ds. praw człowieka oraz ciał monitorujących o możliwość odwiedzenia wyspy _ a ponadto UE powinna _ nalegać na Kubę, by otworzyła swoje więzienia dla międzynarodowych obserwatorów, między innymi Czerwonego Krzyża i Amnesty International _.

W oświadczeniu przedstawiono tez konkretne kwestie, które - zdaniem Sieci Europa-Kuba - należy poruszyć w pierwszej kolejności. W oświadczeniu podkreślono, że od stycznia do grudnia 2013 r. miały miejsce 6424 aresztowania, w tym także bez przedstawienia zarzutów; zwrócono uwagę na wzrost udokumentowanych przypadków pogwałcenia praw religijnych na Kubie: z 40 w 2011 r., do 120 w 2012 r., oraz 185 w 2013 r.; a także na umieszczenie Kuby w grupie Krajów Szczególnej Troski w dorocznym raporcie grupy roboczej Parlamentu Europejskiego ds. Wolności Sumienia i Wiary.