Co „białe kołnierzyki” oznaczają w Polsce i co wspólnego white colar mają z popularnym amerykańskim serialem?
Termin white collar pojawił się w Stanach Zjednoczonych już w połowie ubiegłego stulecia i określał pracowników wykonujących zawody niewymagające pracy fizycznej. „Białe kołnierzyki” to zawody cieszące się ogólnym uznaniem i szacunkiem, takie jak: prawnik, urzędnik czy bankowiec.
Zwykle są to osoby o wysokim statusie społecznym – bardzo dobrze wykształcone, utalentowane i przedsiębiorcze, doskonale znające się na branży, w której pracują, uznawane za ekspertów. Mogą pozwolić sobie na noszenie „białych kołnierzyków” skrojonych na miarę u najlepszych krawców świata, mieszkać w najbardziej prestiżowych dzielnicach i jeździć najlepszymi samochodami.
Wydawać by się mogło, że ich życie i etyka zawodowa są tak czyste i idealne, jak śnieżnobiały kołnierzyk zapinany pod szyją. Rzeczywistość jednak jednak inna.
White collar crime – na czym polega przestępstwo białych kołnierzyków?
Przedstawicie grupy white collar nie raz zawiedli społeczne zaufanie. Już Edwin H. Sutherland w 1949 r. opisywał tzw. white collar crime, zwracając uwagę opinii publicznej na łamanie prawa przez tę mocno uprzywilejowaną grupę społeczną.
Za fasadą luksusowych garniturów, wiedzy i niebywałej inteligencji kryły się liczne nadużycia i przestępstwa na tle gospodarczym i finansowym. Wysoko postawieni urzędnicy, ekonomiści i prawnicy niejednokrotnie łamali prawo, by zrealizować własne cele.
Przestępczość „białych kołnierzyków” jest bardzo trudna do udowodnienia, ponieważ opiera się na sprycie, doskonałej znajomości prawa, manipulacji i koneksjach poszczególnych osób zaangażowanych w dane oszustwo.
Najczęściej popełniane przestępstwa w ramach white collar to: oszustwa kapitałowe i ubezpieczeniowe, wyłudzenia kredytów czy dotacji, wyłudzanie podatków czy działanie na szkodę spółki oraz pranie brudnych pieniędzy.
Co ciekawe, white collar crime to dziś działalność mocno zorganizowana przypominająca dawne gangi uliczne tylko w bardziej wymuskanej formie. Bardzo często oszustwa te ocierają się o świat polityki.
Jeszcze do niedawna – być może ze względu na niską wykrywalność tego rodzaju przestępstw – uważano, że działalności white collar jest mniej szkodliwa społecznie niż klasyczna działalność poza prawem. Jednak to tylko pozory. Przestępstwa białych kołnierzyków opierają się na okradaniu i oszukiwaniu państwa, a co za tym idzie na szkodzeniu jego obywatelom. Przez nielegalne działania white collar dochodzi do upadków firm, zwolnień pracowników czy zachwiań w gospodarce.
White collar – serial
Popularność określenia white collar wzrosła szczególnie w ostatniej dekadzie i wiąże się bezpośrednio z popularnością serialu o tej samej nazwie. „White colar” to amerykańska produkcja opowiadająca historię współpracy inteligentnego i błyskotliwego fałszerza dzieł sztuki Neala Cafrreya (Matt Bomer) z agentem FBI Peterem Burke (Tim DeKay). To wspaniała dawka rozrywki na wysokim poziomie. Jednocześnie dostarczająca ogromną wiedzę na temat tego, czym są white collar i jak działają po dziś dzień białe kołnierzyki?