Doroczna oficjalna sprzedaż jadeitu i kamieni szlachetnych przez Mjanmę przyniosła ponad 530 mln euro - podano w Rangunie. Ale działacze antykorupcyjni twierdzą, że prawdziwa wartość sprzedaży lokalnego jadeitu idzie w miliardy rocznie.
Przyjechali kupować jadeit głównie kupcy z Chin, gdzie kamień ten, łudząco podobny do nefrytu, a ze względu na przypisywane mu właściwości, wysoko ceniony jest od starożytności. Według Konfucjusza symbolizuje jedność ducha i umysłu.
Minerał, w którym chińska kultura widzi uosobienie piękna i wartości duchowych, nadal w Mjanmie przynosi nieopodatkowane dziesiątki miliardów dolarów. Jego wydobycie częściowo kryje się w szarej strefie związanej z etnicznym konfliktem, w kopalniach znanych z braku bezpieczeństwa, które w czasach junty należały do krajowych wojskowych i ich wspólników. Nikt na dbałość o środowisko naturalne i ludzi nie zwracał tam uwagi.
Podczas trwającej 12 dni sprzedaży w Naypyidaw, stolicy Mjanmy, według rządowych danych chińscy kupcy nabyli kilkaset jadeitowych płyt wartości blisko 530 mln euro oraz inne klejnoty i perły wartości około 6 mln euro. Po zakupy przyjechało z Chin prawie 900 firm.
Kopalnie jadeitu od dawna są bardzo niebezpieczne dla pracujących tam migrujących robotników. Cena jadeitu w związku z zaostrzeniem działań na granicach Chin spadła w ostatnich miesiącach wraz z ograniczeniem przemytu. Ale tysiące ludzi nadal ryzykują życiem w wyrobiskach północnej Mjanmie, usiłując znaleźć kawałki jadeitu pozostałe tam po koparkach. Władze i firmy przymykają na to oczy.
W tym kontekście w księżycowym krajobrazie na północy Mjanmy, w rejonie Hpakant, w którym występują złoża, powszechnie dochodzi do osuwisk; w jednym z nich w listopadzie zeszłego roku zginęło około 100 osób.
Jadeit jest także ważnym źródłem dochodów dla Armii Niepodległości Kachinu (KIA), regionu który nadal zbrojnie dochodzi swoich praw etnicznych. Większość światowych złóż jadeitu wysokiej jakości znajduje się właśnie w Hpakant, w stanie Kachin graniczącym z Chinami.
W 2014 roku na rynku światowym Mjanma uzyskała prawie 27,5 mld euro z jadeitu, dziesięciokrotność oficjalnej wartości - wynika z raportu opublikowanego w październiku 2015 roku przez organizację pozarządową Global Witness. Stanowi to prawie połowę produktu krajowego brutto państwa, która pozostaje jednym z najbiedniejszych państw w Azji Południowo-Wschodniej.
W samych tylko Chinach, według oficjalnych danych z Pekinu, za jadeit eksportowany z Mjanmy zapłacono w 2014 roku ponad 12 mld dolarów (10,6 mld euro).
