Rynek PPE z roku na rok staje się coraz silniejszy. W ciągu ostatnich 10 lat zgromadzone w PPE aktywa wzrosły trzykrotnie, a liczba uczestników programów zwiększyła się o 27%. Specjaliści prognozują, że samych programów również będzie przybywać z powodu planowanych już na rok 2019 zmian. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Rozwoju i Finansów wszyscy pracodawcy będą objęci obowiązkiem tworzenia Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). Część firm, chcąc tego uniknąć, już dziś decyduje się na utworzenie PPE, które według zapowiedzi ma zwalniać (pod określonymi warunkami) z konieczności tworzenia PPK.
PPE to również ciekawy i wartościowy benefit firmy, który przyciąga kandydatów do pracy i buduje lojalność zespołu. Zarówno pracownik, jak i firma czerpią z niego korzyści finansowe. Wypłaty środków z PPE są zwolnione ze zryczałtowanego podatku od zysków, zaś wpłaty składek podstawowych finansowane przez pracodawcę – są zwolnione z obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne. Koszty związane z funkcjonowaniem PPE mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów pracodawcy.
Pracowniczy program emerytalny – jakie mogą być jego formy?
Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w czterech różnych formach. Najmniej popularne są pracownicze fundusze emerytalne, które polegają na tym, że zakład pracy bierze na siebie inwestowanie składek dla swoich pracowników i zarządzanie nimi. Taka forma z oczywistych względów wymaga dużego zaangażowania ze strony pracodawcy. Funduszem zarządza pracownicze towarzystwo emerytalne, które jest instytucją typu non-profit.
Drugą formą jest zarządzanie zagraniczne przez podmiot z siedzibą na terenie państwa Unii Europejskiej, podlegający nadzorowi odpowiedniego organu tego państwa, jednak nie jest ona wykorzystywana w praktyce.
Trzecia forma, to zawierana z zewnętrznym podmiotem umowa na grupowe ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Ma swoje wady i zalety. Daje pracownikom dodatkowo ubezpieczenie na życie, ale wiąże się to nieuchronnie z obniżeniem wysokości składki, która jest inwestowana z myślą o przyszłej emeryturze.
Najpopularniejszą chyba formą PPE jest umowa pracodawcy z funduszem inwestycyjnym. Obejmuje ona ponad 60% wszystkich uczestników PPE. To również najmocniejszy filar PPE pod względem zgromadzonych środków – w funduszach inwestycyjnych do końca 2016 roku zgromadzono 57,5% środków.
Skąd popularność tego wyboru? To forma wygodna dla pracodawcy i korzystna dla pracowników. Całość składek jest inwestowana na przyszłą emeryturę przez doświadczone instytucje finansowe.
Kto i w jaki sposób wybiera formę PPE i instytucję zarządzającą składkami?
Zarówno formę PPE jak i instytucję finansową prowadzącą program wybiera wstępnie pracodawca, a następnie prezentuje wybrane rozwiązanie reprezentacji pracowników i wspólnie podejmują ostateczną decyzję o wyborze konkretnej instytucji i o warunkach PPE. Jak to dokładnie wygląda w praktyce? Procedurę tworzenia PPE krok po kroku przedstawia poniższa infografika.
Na co zwracać uwagę, wybierając towarzystwo funduszy inwestycyjnych zarządzające PPE?
Które towarzystwo funduszy inwestycyjnych wybrać spośród szerokiej oferty rynkowej? Przy podejmowaniu decyzji warto wziąć pod uwagę kilka ważnych czynników.
1. * *Bezpieczeństwo
Wszystkie towarzystwa funduszy inwestycyjnych muszą działać zgodnie z prawem i pod nadzorem KNF. Ponoszą odpowiedzialność za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków w zakresie zarządzania funduszem i jego reprezentacji.
Bezpieczeństwo oznacza jednak również odpowiednie i efektywne zarządzanie składkami, które firma odprowadza w imieniu swoich pracowników. Porównując oferty różnych TFI, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na regularność i powtarzalność ich wyników. Warto dowiedzieć się, jak fundusz zachowuje się nie tylko w czasie hossy, ale i bessy. Wyłącznie cząstkowe czy najnowsze wyniki na dany moment nie są miarodajne, ponieważ wnioskami wypływającymi z danych krótkookresowych czy obejmujących tylko jeden okres porównawczy łatwo manipulować. Dlatego im dłużej działa dany fundusz, tym łatwiej ocenić jego skuteczność. Należy zwracać uwagę na wyniki w długich okresach przy uwzględnieniu regularnych wpłat. Doświadczenie na tym rynku jest bezcenne.
2. * *Doświadczenie
To właśnie doświadczenie decyduje o tym, czy nasze składki są inwestowane tak, by maksymalizować zyski i minimalizować straty w różnych okresach cyklu gospodarczego. Na wahania koniunktury – nieuniknione w perspektywie długoterminowej – nie mamy wpływu. Możemy jednak wybrać takie towarzystwo, które poradziło sobie już z niejednymi zawirowaniami na giełdach.
W tym roku mija 18 lat od rejestracji dwóch pierwszych pracowniczych programów emerytalnych, spośród których tylko jeden działa nieprzerwanie do dziś. Najdłużej działającym w Polsce programem jest PPE prowadzony przez Esaliens TFI (wcześniej pod nazwą Legg Mason), które obecnie jest jednym z liderów rynku.
3. * *Dostęp do informacji, doradztwo i pomoc
Przed wyborem towarzystwa funduszy inwestycyjnych do zarządzania środkami w PPE warto sprawdzić, czy dane towarzystwo oferuje wsparcie i pomoc w zakresie doradztwa prawnego, dostosowywania umów do zmieniających się przepisów lub naszych oczekiwań. Powinno również zapewnić dostęp do regularnych informacji o wynikach funduszu. Część funduszy organizuje również bezpłatne szkolenia dla osób obsługujących PPE po stronie pracodawcy.
W dobie umiędzynaradawiania się kadr istotnym czynnikiem, który warto wziąć pod uwagę, jest obsługa w języku angielskim. Warto sprawdzić, czy podmiot, z którym nawiążemy współpracę na lata, będzie oferował dostęp do informacji dla uczestników PPE online, materiały informacyjne oraz bieżącą obsługę i szkolenia w języku angielskim.
Zakładanie PPE w firmie – ostatni ważny krok
Osoby odpowiedzialne za HR i politykę kadrową powinny pamiętać o tym, żeby korzyści płynące z prowadzenia PPE były uświadamiane pracownikom częściej niż tylko przy okazji przejścia na emeryturę. Nie warto ograniczać się tylko do wymieniania tego pośród innych benefitów na rozmowie kwalifikacyjnej. Dobrze jest pokazywać co miesiąc, na przykład przy okazji rozdawania tzw. „pasków”, że oprócz pensji pracownik dostaje jeszcze od firmy konkretną kwotę, która pracuje na jego emeryturę. Te pieniądze są w pewnym sensie niewidoczne i nie pamięta się o nich na co dzień. Dlatego w ramach budowania zaangażowania i lojalności wobec firmy dobrze jest o nich przypomnieć.
Źródła:
Strona internetowa Biura Rzecznika Finansowego
Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych
Artykuł powstał we współpracy z ESALIENS