Przygotowania do wakacji za granicą najlepiej zacząć od sprawdzenia posiadanych dokumentów. Jeśli kraj podróży leży w UE i nie ma w nim zaplanowanych wydarzeń specjalnych, wystarczy zabrać ze sobą dowód osobisty. W przypadku dalszych wycieczek konieczne będzie posiadanie paszportu.
Szybko i bezproblemowo - w taki sposób może przebiegać procedura wyrabiania paszportu, jeśli uda się uniknąć błędów przy składaniu wniosku. Jakie zdjęcie dołączyć, skąd wziąć formularz i gdzie go złożyć? Warto poznać odpowiedzi na pytania dotyczące podstawowych formalności.
Wniosek o paszport
Aby przystąpić do wyrabiania paszportu, należy przygotować odpowiednie dokumenty:
- *wniosek o paszport - *druk należy pobrać na miejscu od urzędnika biura paszportowego. Wypełnienie samodzielnie wydrukowanego formularza jest niedozwolone i skutkuje odrzuceniem wniosku. Kwestionariusz trzeba wypełnić drukowanymi literami w taki sposób, aby pismo nie wykraczało poza ramki. Ostatnia wskazówka dotyczy w szczególności podpisu.
- *zdjęcie do paszportu - *kolorowa fotografia powinna mieć wymiary 35mm x 45mm, spełniać wymogi biometrii i być aktualna (zrobiona nie wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku);
- *dowód tożsamości - *poprzedni paszport, który pozostaje w użyciu lub ważny dowód osobisty (w razie braku paszportu);
- *dowód wpłaty za paszport *- potwierdzenie poniesienia kosztów związanych z wyrobieniem dokumentu;
- dokument uprawniający do ulgi - np. legitymacja studencka gwarantująca zniżkę;
- odpis aktu małżeństwa - zupełny lub skrócony w przypadku zmiany nazwiska po ślubie za granicą.
W razie wątpliwości odnośnie tożsamości, obywatelstwa lub nieścisłości wynikających z załączników, urzędnik może poprosić również o dodatkowe dokumenty - np. skrócony odpis polskiego aktu stanu cywilnego.
Jak poprawnie wykonać zdjęcie?
Zdjęcie do paszportu lub dowodu osobistego powinno być aktualne. Oznacza to, że nie należy robić go wcześniej niż 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o wydanie dokumentu. Portret musi przedstawiać osobę bez nakrycia głowy, okularów z ciemnymi szkłami czy innych przedmiotów, które mogłyby utrudnić rozpoznanie. Fotografia powinna przedstawiać wizerunek od górnej części barków w taki sposób, aby twarz zajmowała 70 - 80 proc. obrazu (musi być widoczna cała głowa).
Niezwykle ważny jest wygląd twarzy na zdjęciu. Musi być skierowana prosto w obiektyw aparatu, bez półprofilu. Wszystkie elementy powinny być bezwzględnie widoczne - zamknięte usta, otwarte oczy i brwi. Ważny jest naturalny wygląd i nieprzesadzona fryzura przygotowana tak, aby nie wystawała poza obrys zdjęcia. Kontur głowy musi być wyraźny, niedopuszczalne są jakiekolwiek prześwietlenia czy kontrasty.
Fotografię można dostarczyć na papierze w postaci kolorowego zdjęcia w formacie 35 mm x 45 mm lub w formie elektronicznej - o rozdzielczości co najmniej 492 x 610 pikseli i wielkości maksymalnie 2,5 MB. Portret nie powinien ani za jasny, ani za ciemny. Osoby z wadą wzroku mogą zrobić zdjęcie w okularach lub soczewkach korekcyjnych. Muszą w tym celu dołączyć do wniosku orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.
Ile kosztuje paszport?
Opłata za wydanie paszportu dla osoby dorosłej wynosi 140 zł. Z ulgi w wysokości 50 proc. mogą skorzystać uczniowie, studenci, emeryci, renciści, osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub zakładzie opiekuńczym, osoby niepełnosprawne, osoby na zasiłku stałym, kombatanci, ofiary represji wojennych i okresu powojennego oraz rodzice w rodzinie wielodzietnej (z ogólnopolską Kartą Dużej Rodziny).
W niektórych przypadkach ogólnopolska Karta Dużej Rodziny daje również profit w postaci 75 proc. ulgi. Jeśli członek wielodzietnej rodziny uczy się (np. studiuje) i nie ukończył jeszcze 26 lat albo jest osobą niepełnosprawną, za wyrobienie paszportu zapłaci 35 zł. Wyjątek stanowią dzieci poniżej 13 roku życia, których dokument przy uwzględnieniu tej samej podstawy do zniżki będzie kosztował jedynie 15 zł.
Zniżki przysługują także w przypadku wymiany paszportu przed upływem jego ważności. Pod warunkiem, że nastąpi to z jednego z trzech powodów:
- zmiana wyglądu - znacząca różnica w porównaniu z wizerunkiem na zdjęciu;
- aktualizacja danych osobowych (np. zmiana nazwiska po ślubie) lub poprawa błędnie wprowadzonych informacji;
- brak miejsca na wizy i stemple w posiadanym paszporcie.
Gdzie wyrobić paszport?
Wniosek można złożyć w dowolnym punkcie paszportowym w Polsce. Informacje o adresach poszczególnych jednostek znajdują się na stronach internetowych urzędów wojewódzkich. Najlepiej pamiętać o tym w miesiącach poprzedzających wakacje, przed rozpoczęciem sezonu letniego (maj-sierpień), dzięki czemu uniknie się długiego oczekiwania na dokument. Jak sprawdzić, czy paszport jest gotowy do odbioru? Wystarczy wprowadzić numer sprawy przez formularz online lub zadzwonić bezpośrednio do instytucji. Czas oczekiwania nie przekracza zwykle 30 dni.
Osoby mieszkające poza Polską mogą uzyskać paszport także za granicą. W tym przypadku, wniosek należy złożyć w polskim konsulacie, gdzie można również odebrać gotowy dokument. Termin realizacji podaje urzędnik przy składaniu formularza, a stan realizacji można sprawdzić za pośrednictwem strony internetowej lub poprzez rozmowę telefoniczną z urzędnikiem.
Ważność dokumentu dla osoby dorosłej i młodzieży wynosi 10 lat, a dla dzieci do 13 roku życia - 5 lat. Dokładna data znajduje się na stronie z podstawowymi danymi. Paszport tymczasowy jest natomiast wydawany na 12 miesięcy. Stanowi rozwiązanie dla osób, które potrzebują w przyspieszonym tempie pozyskać dokument, upoważniający do wyjazdu za granice Unii Europejskiej, ale tylko w określonych sytuacjach (np. w przypadku śmierci członka rodziny).
Paszport biometryczny, czyli dokument z odciskiem palców
Polski paszport biometryczny zawiera dwie dane, dzięki którym łatwiej zidentyfikować tożsamość właściciela. Oprócz standardowego zdjęcia, od 2009 roku jest to dodatkowo także zapis odcisków palców. Dokument tożsamości odczytuje się przy pomocy urządzeń optycznych i elektronicznych, co ułatwia obsługę pasażerów, a przede wszystkim - utrudnia fałszowanie paszportów. Dane zapisane na chipie muszą być zgodne z informacjami wydrukowanymi na stronach paszportu.
Kraje Unii Europejskiej przestrzegają norm dotyczących zabezpieczeń dokumentów podróżnych. Przy składaniu wniosku, osoba musi złożyć odcisk palca za pomocą czytnika elektronicznego. Jeśli nie jest to możliwe, ze względu na np. zdarte linie papilarne, obraz nie zostaje zamieszczony w dokumencie.