Już prawie w stu śledztwach prokuratorzy użyli konfiskaty rozszerzonej. Drakońskie przepisy, które pozwalają śledczym zająć pochodzący z przestępstwa majątek bez wyroku sądu, a nawet w przypadku uniewinnienia oskarżonego, zostały wprowadzone w kwietniu.
Willa na babcię, luksusowy samochód na córkę, czy udziały w spółce na słupy. Przestępcom przez lata udawało się skutecznie zabezpieczać owoce przestępstw i nawet jeśli zostali za nie skazani, po odbyciu wyroku mogli z ze swych majątków swobodnie korzystać.
Teraz prokuratorzy mają jednak narzędzie, którym mogą taki proceder skutecznie uniemożliwić, a nawet puścić przestępców "w skarpetkach".
Po raz pierwszy nowe przepisy zostały użyte dopiero w lipcu, ale jak mówi "Rzeczpospolitej" prokurator Maciej Kujawski z biura prasowego Prokuratury Krajowej, dziś już w niemal w stu śledztwach sięgnięto po konfiskatę rozszerzoną. - Mamy sygnały, że liczba śledztw, w których prokuratorzy sięgają po konfiskatę rozszerzoną, rośnie - mówi.
Modelowym przykładem zastosowania konfiskaty rozszerzonej jest przypadek szefa grupy przestępczej biorącej milionowe pożyczki pod zastaw cudzych gruntów. Sebastian R. ukrył majątek, kupując luksusową willę na babkę żony, ale śledczy wykazali, że teściowa posłużyła w tej transakcji za słup i zajęli hipotekę nieruchomości.
Nowe przepisy zastosowano też wobec szefów grupy przestępczej wyłudzającej dziesiątki milionów złotych podatku VAT poprzez sprzedaż oleju smarowego jako napędowego. Przestępcy próbowali ukryć zyski, sprzedając dwóm osobom udziały w kontrolowanej przez siebie spółce mięsnej. Prokuratorzy odkryli, że nabywcy to słupy i zajęli udziały w spółce.
Pierwszą "ofiarą" konfiskaty rozszerzonej jest Marek K., którego zatrzymano za uprawianie i sprzedaż marihuany. W lipcu stracił swoją firmę, choć formalnie była własnością jego córki. Śledczy zdecydowali o jej konfiskacie na poczet grożących mu grzywien lub przepadku korzyści osiągniętych z przestępstwa.
Wideo: w yłudzenia VAT karane jak morderstwo
Prace legislacyjne nad konfiskatą rozszerzoną wzbudziły ogromne kontrowersje. Forsowane przez ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę przepisy były krytykowane przez prokuratury, sądy, prawników oraz ekspertów podatkowych.
Zbigniew Ziobro postanowił sięgnąć po przepisy dające gwarancję wysokiej skuteczności, ale za cenę możliwości działania z naruszeniem zasad konstytucyjnych.
Do konfiskaty majątku osoby, która zostanie uznana za przestępcę, w określonych warunkach nie jest potrzebny wyrok sądu, a nie chroni jej przed tym przedawnienie, przekazanie lub zbycie majątku innej osobie, a nawet śmierć.
Przepadek może nastąpić nawet w przypadku legalnie zgromadzonego majątku. Mało tego, oskarżona osoba musi udowodnić, że majątek zgromadziła legalnie i to 5 lat wstecz pod rygorem jego utraty.