Niskie oprocentowanie lokat w bankach sprawia, że do budżetu państwa wpływa coraz mniej środków z tytułu tzw. podatku Belki. Mimo to w ubiegłym roku inwestorzy giełdowi pozwolili resortowi finansów wykonać roczny plan już w listopadzie.
Ponad 2,8 mld zł - tyle pieniędzy wpłynęło do kasy państwa w okresie od stycznia do końca listopada 2016 r. z podatku od zysków kapitałowych - wynika z danych, które WP money uzyskało w Ministerstwie Finansów.
To danina, na którą zrzucają się wszystkie osoby posiadające oszczędności. Płacą ją właściciele lokat w bankach, obligacji, jednostek funduszy inwestycyjnych oraz inwestorzy aktywni na giełdzie lub rynku instrumentów pochodnych. Wachlarz możliwości lokowania oszczędności jest spory. Łączy je fakt, że praktycznie od każdej z nich fiskus domaga się 19-proc. podatku od zysków, a więc podatku Belki.
Plan wykonany przed czasem. Skąd taki wynik?
Z informacji, które uzyskaliśmy w resorcie finansów, wynika, że ubiegły rok był dla budżetu całkiem udany, jeżeli chodzi o wpływy z tego podatku. Już na koniec listopada ich wartość przekroczyła 2,8 mld zł, chociaż plan na cały rok zakładał wynik niższy o prawie 150 mln zł. Dane uwzględniające grudzień 2016 r. pokażą więc jeszcze większą różnicę.
Źródło: WP money na podstawie danych Ministerstwa Finansów. *Dane na koniec listopada 2016 r.
Co równie ciekawe, za ten wynik wcale nie odpowiadają środki z podatku płaconego od zysków z lokat bankowych i sprzedaży jednostek funduszy inwestycyjnych. Aż 40 proc. wpływów pochodzi bowiem z "odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz innych dochodów".
Resort finansów nie rozdziela tej kategorii na bardziej szczegółowe, ale warto zwrócić uwagę, że jeszcze w 2014 r. inwestorzy z tej grupy zapewnili budżetowi państwa niecałe 30 proc. wpływów z podatku Belki.
| Wpływy z tzw. podatku Belki (mln zł) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016* | |
| Z zysków z lokat i TFI | 3 012,5 | 3 281,0 | 2 303,2 | 2 306,6 | 1 715,2 |
| Ze sprzedaży papierów wartościowych lub pochodnych | 951,5 | 774,2 | 914,4 | 926,3 | 1 140,1 |
Źródło: WP money na podstawie danych Ministerstwa Finansów. *Dane na koniec listopada 2016 r.
Sobiesław Kozłowski, analityk giełdowy z Raiffeisen Bank Polska, zapytany o powody takiego skoku wpływów z podatku od giełdowych inwestorów wskazuje, że może on wynikać ze znaczącego wzrostu liczby wezwań do sprzedaży akcji, które "niejednokrotnie skutkują sprzedażą akcji z zyskiem". Po drugie, jego zdaniem nie bez znaczenia jest wyraźny wzrost obrotów na instrumentach pochodnych, głównie kontraktach na akcje.
Ale to nie wszystko. Jak zauważa w WP money Artur Rawski, wiceprezes Forum TFI, które w ciągu ostatnich dziesięciu lat stworzyło ponad sto funduszy o aktywach wartych obecnie ponad 9 mld zł, coraz większa liczba przedsiębiorców w Polsce dojrzewa do sprzedaży sprzedaży swoich biznesów. - To na przykład osoby, które budowały przedsiębiorstwa przez ostatnich 20 lat i teraz sprzedają pakiety swoich akcji lub udziałów poza rynkiem publicznym. Ale podatek od zysków z tych transakcji i tak jest płacony, co zapewne znajduje odzwierciedlenie w danych resortu finansów - podkreśla Artur Rawski.
Coraz mniejsze wpływy z podatku od odsetek z lokat
Podatek od zysków kapitałowych funkcjonuje w Polsce od 2002 r., a więc od czasów gdy ministrem finansów był prof. Marek Belka. Kolejne rządy obiecywały zniesienie tej daniny, ale na razie nic nie wskazuje na to, by rzeczywiście miało do tego dojść. W kasie państwa są przecież potrzebne środki na pokrycie rosnących wydatków.
Problemem dla rządu okazuje się jednak w tym kontekście fakt, że oprocentowanie lokat m.in. ze względu na rekordowo niskie stopy procentowe, nie daje wysokich zysków ich posiadaczom. A skoro wyraźnych zysków nie ma, to również wpływy z podatku spadają, nawet pomimo wyraźnego wzrostu wartości depozytów zgromadzonych w bankach w ostatnich latach.
Według danych Narodowego Banku Polskiego w bankach Polacy zgromadzili na koniec 2016 r. około 660 mld zł. To prawie 50 proc. więcej niż na początku 2012 r.
Źródło: WP money na podstawie danych NBP.
Rząd PiS w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju odniósł się do kwestii podatku Belki. W dokumencie zaprezentowanym przez Mateusza Morawieckiego czytamy, że trzeba zmniejszyć stawkę podatku dla inwestycji na okres powyżej 12 miesięcy. Miałaby to być zachęta dla Polaków do tego, by odkładać pieniądze na dłużej - obecnie struktura oszczędności gospodarstw domowych pokazuje, że wolimy depozyty krótkoterminowe. Na razie rząd nie sprecyzował, ile miałaby wynieść nowa stawka i kiedy zmiany mogą wejść w życie.