Polskie firmy coraz śmielej wychodzą za granicę i prowadzą interesy w krajach, gdzie obowiązują inne zasady prawne, np. szariat w Arabii Saudyjskiej. Aby ominąć niektóre reguły, polscy przedsiębiorcy muszą się nieco pogimnastykować. I – czasem – zapłacić dodatkowy podatek - przekonuje Marek Siudaj z Tax Care.
Najlepsze czasy współpracy Polski z krajami Bliskiego Wschodu są już za nami. Kraje arabskie od lat 60. były rządzone przez reżimy odwołujące się do socjalizmu, co zaowocowało bliską współpracą z państwami Układu Warszawskiego, w tym z PRL. Elektrim stawiał stacje transformatorowe i elektryfikował Bagdad, Polimex-Mostostal budował drogi i infrastrukturę, Energopol-7 prowadził budowę zapory w Iraku, a Rafamet wysyłał na tamtejszy rynek obrabiarki. Po transformacji ustrojowej sytuacja się zmieniła. Zapaść gospodarcza nadwyrężyła kontrakty. Zmieniły się również kierunki inwestycji polskich firm.
Dziś Polska próbuje odbudowywać swoje kontakty (reportaż o polskich firmach działających w warunkach wojny w Iraku czy Afganistanie przeczytasz w money.pl)
. Dużo mówi się o szansach polskich firm w Arabii Saudyjskiej, gdzie świetnie sobie radzi polski Inglot, czy w Iranie, z którym Zachód podpisał umową znoszącą sankcje gospodarcze (o korzyściach dla polskiego biznesu w kontaktach z Iranem pisaliśmy wcześniej w money.pl)
albo należącym do Iraku Autonomicznym Regionie Kurdystanu.
- Wiele firm ograniczyło swoje działania do Bagdadu. Część przeniosła się do Dubaju i Iranu. Tam warunki są znacznie bardziej korzystne dla biznesu - tłumaczył w rozmowie z money.pl Krzysztof Kosiorek Sobolewski, prezes Iraq-Poland Trade&Investment.
Jak przekonuje, wielu polskich managerów odstrasza arabski sposób zawierania umów, handlu i biurokracja. - W tym naprawdę trzeba się umieć odnaleźć i wykazać wielką cierpliwością. A tej Polakom brakuje - konkluduje.
Jak poradzić sobie z szariatem w biznesie?
W Polsce firma, która po dostawie towarów czy usług do kontrahenta, nie uzyskuje od razu zapłaty, może posiadaną wierzytelność sprzedać, na przykład w ramach faktoringu. Ale dostawca towarów czy usług do odbiorcy w Arabii Saudyjskiej już takiej możliwości nie ma.
Zakazuje tego surowe prawo, jako że operacja sprzedaży wierzytelności jest sprzeczna z szariatem, czyli normami zawartymi w Koranie. Przedsiębiorca, który decyduje się na handel z podmiotami z tamtego kraju, musi więc albo cierpliwie czekać na zapłatę, albo znaleźć inny sposób.
Takim sposobem zaś może być wymiana wierzytelności na towary za pośrednictwem innego podmiotu, w tym wypadku holenderskiego - przekonuje Tax Care. Polska firma będzie oddawać firmie holenderskiej wierzytelności wobec podmiotu saudyjskiego, a w zamian uzyska towary, które znajdują się poza terytorium UE. Dzięki ich sprzedaży firma uzyska środki pieniężne, które faktycznie będą stanowić zapłatę za towary sprzedane w Arabii Saudyjskiej.
Jednak, jak tłumaczy Marek Siudaj, aby móc tę operację przeprowadzić, firma musi zawrzeć z przedsiębiorstwem holenderskim umowę zamiany, na podstawie której za wierzytelności będzie otrzymywać towary.
Zapłacą albo VAT, albo podatek od czynności cywilnoprawnych
Cała sytuacja została opisana na potrzeby wniosku o interpretację podatkową, dotyczącej tego, czy od owej umowy zamiany firma powinna zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC - wyjaśnia Tax Care. Zgodnie z nią, takiego obowiązku nie ma, jako że ustawa zwalnia z podatku czynności cywilnoprawne, jeśli przynajmniej jedna ze stron tych czynności jest objęta podatkiem od towarów i usług.
Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 23 marca 2016 r. uznała to stanowisko za nieprawidłowe. Urzędnicy przyznali, że umowa w części będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Mianowicie – jak wynika z wyjaśnień podatnika – chodzi o przeniesienie praw do wierzytelności od firmy saudyjskiej, gdyż zgodnie z przepisami, miejscem przeniesienia będzie Polska, a więc zastosowanie znajdzie tutaj polski VAT.
Natomiast przeniesienie praw do towarów ma odbyć się już poza granicami Unii Europejskiej, a więc od tej części operacji ani polska firma, ani holenderski kontrahent nie będą objęci podatkiem od wartości dodanej. To zaś oznacza, że ta część umowy powinna zostać objęta podatkiem od czynności cywilnoprawnych - tłumaczy Marek Siudaj z Tax Care.
Konkludując, operacja wymiany wierzytelności na towary, wynikająca z konieczności obejścia saudyjskiego prawa, dla polskiej firmy może wiązać się z dodatkowymi kosztami. Nie byłoby ich, gdyby wymiana odbywała się na terenie Unii Europejskiej, jednak wtedy jedna ze stron musiałaby zapłacić VAT, co również oznaczałoby dodatkowe koszty.
Albo VAT, albo PCC
Cała sytuacja została opisana na potrzeby wniosku o interpretację podatkową, dotyczącej tego, czy od owej umowy zamiany firma powinna zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC. Jej zdaniem, takiego obowiązku nie ma, jako że ustawa zwalnia z podatku czynności cywilnoprawne, jeśli przynajmniej jedna ze stron tych czynności jest objęta podatkiem od towarów i usług.
Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 23 marca 2016 r. (sygnatura IBPB-2-1/4514-456/15/AD) uznała to stanowisko za nieprawidłowe. Urzędnicy przyznali, że umowa w części będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Mianowicie – jak wynika z wyjaśnień podatnika – chodzi o przeniesienie praw do wierzytelności od firmy saudyjskiej, gdyż zgodnie z przepisami, miejscem przeniesienia będzie Polska, a więc zastosowanie znajdzie tutaj polski VAT.
Jednak przeniesienie praw do towarów ma odbyć się już poza granicami Unii Europejskiej, a więc od tej części operacji ani polska firma, ani holenderski kontrahent nie będą objęci podatkiem od wartości dodanej. To zaś oznacza, że ta część umowy powinna zostać objęta podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Jak widać, operacja wymiany wierzytelności na towary, wynikająca z konieczności obejścia saudyjskiego prawa, dla polskiej firmy może wiązać się z dodatkowymi kosztami. Nie byłoby ich, gdyby wymiana odbywała się na terenie Unii Europejskiej, jednak wtedy jedna ze stron musiałaby zapłacić VAT, co również oznaczałoby dodatkowe koszty.