Zapowiedź argentyńskiej prezydent Cristiny Kirchner o nacjonalizacji prywatnych funduszy emerytalnych wprowadziła niepokój na rynkach południowoamerykańskiego państwa.
Kirchner tłumaczy, że nacjonalizacja ma pośredni związek z kryzysem finansowym. - _ Podczas gdy USA i inne państwa robią wszystko, by ocalić swoje banki, Argentyna musi chronić swoich emerytów - _ powiedziała Kirchner. Jak mówi się w kręgach rządowych, działania te mają uratować prywatne fundusze emerytalne przed bankructwem.
W rzeczywistości nie jest jasne, w jaki sposób ma zostać przeprowadzona nacjonalizacja, ani co rząd w ten sposób zamierza. _ - Prywatny system emerytalny był ogromnym błędem _, powiedział Amado Boudou, prezes państwowego zakładu emerytalnego Anses - _ teraz kończymy z eksperymentem. _
Większość krytyków podejrzewa jednak, że wymuszone przekształcenie ma zapewnić rządowi przede wszystkim kapitał w celu zabezpieczenia rosnących zobowiązań. Jeżeli projekt pani prezydent zostanie zatwierdzony przez kongres, w ręce państwa przejdzie dziesięć prywatnych funduszy emerytalnych z aktywami wysokości 30 mld dolarów.
Rynki finansowe zareagowały natychmiast: w ciągu jednego dnia argentyński indeks giełdowy Merval odnotował jedenastoprocentowy spadek. Obligacje dłużne straciły siedem procent wartości. Ocena ryzyka kraju wzrosła o 200 punktów procentowych. Pablo Morra z Goldman Sachs uważa, że _ Nacjonalizacja zniszczy trwale zaufanie inwestorów do rządu. _
Poza jedenastoma argentyńskimi prywatnymi koncernami, które posiadają ponad 20 procent udziałów w kapitale funduszy emerytalnych, działania te dotkną także instytucje zagraniczne jak ING, BBVA, HSBC oraz Met Life. Nie wiadomo jeszcze, co stanie się ze zgromadzonymi aktywami 3,6 miliona płatników składek. Aby uniknąć dalszych zawirowań na rynku finansowym rząd zapowiedział, że 30 mld dolarów zostanie przekazanych do funduszu, który będzie zarządzany przez przedstawicieli towarzystwa oraz komisję parlamentarną. Rząd zakłada, że będzie w stanie zagwarantować wyższe emerytury, niż fundusze prywatne.
Opozycja krytykuje, że rząd proponuje nacjonalizację w celu przeprowadzenia niezbędnych działań oszczędnościowych. Od zeszłego roku rząd prowadzi ekspansywną politykę wydatków, aby przekonać do siebie sojuszników. Jednak takiej polityki wydatków nie będzie można długo utrzymać, ponieważ maleją dochody z eksportu soi oraz innych produktów agrarnych, co prowadzi do spadku przychodów z podatków.
Jednocześnie wzrasta spłata długu zagranicznego. Zamiast jak w tym roku około 6 mld dolarów, w przyszłym roku Argentyna będzie musiała wziąć 12 mld dolarów kredytu na spłatę swoim wierzycielom łącznie 20 mld dolarów długu. Ponieważ po konwersji długu w 2005 roku Argentyna jest odizolowana od międzynarodowych rynków kapitałowych, kraj był zmuszony do pożyczania pieniędzy przez Wenezuelę, co okazało się uciążliwe i kosztowne. Obecna nacjonalizacja funduszy emerytalnych zapewni rządowi roczne wpływy wysokości 4 mld dolarów.
Niektórzy analitycy podejrzewają, że za zaskakującą nacjonalizacją kryje się trik bilansowy: ponieważ fundusze emerytalne zainwestowały 55 procent swojego kapitału w argentyńskie obligacje, są one ważnymi wierzycielami Argentyny. _ Wraz z ich przejęciem rząd będzie mógł skreślić te długi ze swoich bilansów _, mówi Javier Salvucci z Silver Cloud Advisors w Buenos Aires.
Prezydent Kirchner ma nadzieję, że jej działania zostaną pozytywnie przyjęte przez społeczeństwo. Założone w 1994 roku prywatne fundusze emerytalne nie mają dobrej opinii. Uważa się, że są zbyt drogie a z powodu kryzysu finansowego ich aktywa straciły w tym roku 20 procent na wartości. - _ Nikt nie zaprzecza, że prywatne fundusze należałoby zreformować _ - mówi Mariano Lamothe z instytutu badawczego Ecolatina - _ jednak nie w środku kryzysu. _