Rosyjską organizację zgłosił polski europoseł Jacek Saryusz-Wolski, ale później stała się to oficjalna kandydatura chadeków - największej grupy w Parlamencie Europejskim.
"Memoriał" działa od lat 80-tych, zbiera dane o osobach prześladowanych w czasach stalinowskich, prowadzi własne archiwum dzięki któremu rodziny ofiar represji mogą odnaleźć informacje o swoich bliskich. Organizacja zajmuje się też obroną praw człowieka w krajach byłego Związku Radzieckiego.
Laureata tegorocznej nagrody imienia Andrieja Sacharowa poznamy 22 października. Jest to nagroda przyznawana przez Parlament Europejski osobom, które bronią praw człowieka i podstawowych wolności. W ubiegłym roku otrzymał ją jeden z chińskich dysydentów, dwa lata temu prawnik broniący ofiar sudańskiego reżimu, a w 2006 roku nagrodzony został jeden z liderów białoruskiej opozycji Aleksander Milinkiewicz.