Wśród naukowych odkryć dokonanych w roku 2009 za najważniejsze - według pisma "Science" - uznane zostało odkrycie i rekonstrukcja szczątków ardipiteka sprzed 4,4 miliona lat.
Pierwsze skamieniałości szkieletów Ardipithecus ramidus zostały wykopane w Etiopii w roku 1994 (w 1992 r. znaleziono pojedynczy ząb)
i od razu wzbudziły zainteresowanie badaczy. Naukowe opracowanie wykopalisk przez 47 specjalistów z 9 krajów trwało aż 15 lat. Najważniejszym znaleziskiem okazał się częściowo zachowany, żeński szkielet "Ardi". Okazało się, że czaszka, zęby, miednica i stopy Ardi mają zarówno "prymitywne" cechy jej ewolucyjnych poprzedników, jak i właściwości typowe dla późniejszych hominidów, w tym ludzi. Jak wynika z drobiazgowych badań, Ardi mogła na przykład chodzić na dwóch nogach, ale też dobrze radziła sobie na drzewach. Miała wzrost i wagę dorosłego szympansa.
A oto dziewięć pozostałych z najważniejszych osiągnięć mijającego roku:
Tajemnice pulsarów - wysłany przez NASA teleskop kosmiczny promieniowania gamma Fermi GST pomógł odkryć nieznane dotąd pulsary - kręcące się bardzo szybko gwiazdy neutronowe o potężnym polu magnetycznym.
Rapamycyna przedłuża życie - ten antybiotyk makrolidowy został po raz pierwszy wyizolowany w 1975 roku z bakterii Streptomyces hygroscopicus, z próbki ziemi znalezionej na Wyspie Wielkanocnej, w językach polinezyjskich znanej jako Rapa Nui. Obecnie jest stosowany jako środek hamujący reakcje odrzucania narządów u pacjentów po przeszczepach.
Grafen - pojedyncza warstwa atomów węgla o właściwościach półprzewodnika może zastąpić krzem jako materiał na elementy elektroniczne przyszłości.
Tajemnica odporności na susze - rośliny przeżywają susze dzięki specyficznej cząsteczce. Odkrycie powinno pozwolić na zwiększenie plonów w rejonach ubogich w wodę.
Pierwszy laser rentgenowski - opracowany przez SLAC National Accelerator Laboratory w Kalifornii pozwala dokładniej poznawać zachodzące reakcje chemiczne oraz badać materiały z niezwykłą dokładnością.
Postępy terapii genowej - z jej pomocą zespołom naukowców z USA i Europy udało się leczyć choroby mózgu, wrodzoną ślepotę oraz zaburzenia odporności.
Monopol magnetyczny - czyli cząsteczka z jednym tylko biegunem - pojawił się podczas badań nad osobliwym materiałem krystalicznym, zwanym spinowym lodem.
Woda na Księżycu - odkryta przez NASA dzięki umyślnemu rozbiciu rakiety w pobliżu południowego bieguna Księżyca. Eksperyment, podczas którego stwierdzono obecność pary wodnej w chmurze odłamków po kolizji był częścią misji LCROSS.
Naprawa teleskopu Hubble'a - dokonana przez astronautów dzięki wykorzystaniu promu kosmicznego pozwoliła uzyskać ostrzejsze, bardziej efektowne obrazy kosmicznych obiektów. (PAP)
pmw/ tot/
