Biała (PAP) - 65 lat temu w niemieckim obozie Auschwitz po raz ostatni zebrał się na posiedzeniu policyjny sąd doraźny katowickiego gestapo. 5 stycznia 1945 roku w bloku 11 na śmierć skazano prawdopodobnie ponad 100 Polaków. Dzień później zostali rozstrzelani przy krematorium V w Auschwitz II - Birkenau. Egzekucja odbyła się na trzy tygodnie przed wyzwoleniem obozu.
Współcześnie trudno dokładnie określić, ilu Polaków zgładzono 6 stycznia. Nieżyjąca już historyk Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau Danuta Czech wspominała o około 70 kobietach i mężczyznach. Z wyliczeń byłej więźniarki Zofii Gabryś-Domasik, która widziała skazańców wiezionych do Birkenau, wynika, że było wśród nich 78 mężczyzn i 38 kobiet.
Pracownik działu historyczno-badawczego Muzeum Auschwitz-Birkenau Adam Cyra powiedział, że ostatniemu posiedzeniu sądu przewodniczył Johannes Thuemmler, który po wojnie uniknął kary. W 1979 roku prokuratura w Stuttgarcie sprawę przeciwko niemu zawiesiła, a w 2002 roku umorzyła. 96-letni wówczas Niemiec żył jeszcze w Eriskrich nad jeziorem Bodeńskim. Zmarł prawdopodobnie krótko potem.
Wcześniej, od czerwca 1942 roku szefem katowickiego gestapo, a zarazem przewodniczącym sądu doraźnego, był Rudolf Mildner. Thuemmler zastąpił go we wrześniu 1943 roku.
Od 1943 r. na parterze obozowego aresztu mieszczącego się w bloku nr 11 - Bloku Śmierci - umieszczano tak zwanych więźniów policyjnych, pozostających do dyspozycji katowickiego gestapo. Byli to prawie sami Polacy. Nie podlegali jurysdykcji komendy obozu i oczekiwali na wyrok policyjnego sądu doraźnego, który odbywał się tam co kilka tygodni.
Prawie wszyscy z oskarżonych zostali skazani na śmierć przez rozstrzelanie, a egzekucje przeprowadzano pod Ścianą Straceń przy Bloku Śmierci. Od marca 1944 roku skazanych na śmierć mordowano na terenie Auschwitz II - Birkenau, między innymi w krematorium V.
Adam Cyra podaje, że łącznie sąd doraźny skazał na śmierć co najmniej 3 tysiące Polaków. Po niektórych z nich pozostały widoczne wciąż napisy, wykonane na ścianach, drzwiach, parapetach okiennych i belkach stropowych bloku numer 11.
Obóz Auschwitz powstał w 1940 roku. KL Auschwitz II - Birkenau, powstał dwa lata później. Stał się przede wszystkim miejscem masowej zagłady Żydów. Kompleks Auschwitz uzupełniała sieć podobozów. Do obozu hitlerowcy deportowali co najmniej 1,3 mln osób. Zgładzili co najmniej 1,1 mln osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców radzieckich i przedstawicieli innych narodów. (PAP)
szf/ ls/ jra/
