W czasie, gdy świat stara się odbudować gospodarkę doświadczoną przez kryzys finansowy, kandydatami do tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii mogą być badacze zajmujący się ekonomicznymi konsekwencjami zmian klimatycznych lub zachowaniami konsumentów - typuje w poniedziałek rano agencja Associated Press.
Zdaniem AP jeśli czerpać wskazówki z przeszłości, największe szanse na otrzymanie Nobla z ekonomii ma Amerykanin; od 1980 roku naukowcy z USA otrzymali to wyróżnienie 23 razy.
Choć wybierane do nagrody są zazwyczaj starsze badania, których wyniki przetrwały próbę czasu, w tym roku wysoko notowana jest relatywnie nowa praca zajmującego się ekonomią behawioralną Austriaka Ernsta Fehra z Uniwersytetu w Zurychu, dotycząca zachowań konsumentów.
Badania Fehra są poparciem dla powiedzenia, że zemsta jest słodka - pisze Associated Press. Dowiódł on, że część ludzkiego mózgu odpowiedzialna za odczuwanie satysfakcji jest bardziej aktywna, kiedy ludzie myślą o wyrównywaniu rachunków. Naukowiec przeprowadził eksperyment, w którym uczestnicy otrzymują największe zyski, kiedy zaufają swoim partnerom i podzielą się z nimi pieniędzmi. Uczestnicy oszukani przez partnerów dostali jednak możliwość ukarania ich grzywną, ale kosztowało to również ich samych.
"Okazało się, że obszary mózgu odpowiedzialne za uczucie satysfakcji są aktywne, kiedy ludzie mogą ukarać innych" - twierdzi Fehr - "Ludzie nie zyskują nic w kategoriach ekonomicznych, ale zyskują w kategoriach psychologicznych".
Według AP innym faworytami do tegorocznego Nobla z ekonomii są Martin Weitzman z Uniwersytetu Harvarda i William Nordhaus z Yale, którzy przyczynili się do rozwoju badań nad gospodarczymi skutkami ocieplenia klimatu, głównie przez pokazanie, jak wykorzystać analizę zysków i strat do podejmowania decyzji politycznych.
Zajmujący się mikroekonomią Bengt Holmstrom z Massachusetts Institute of Technology jest również typowany na zwycięzcę za badania nad sposobami projektowania kontraktów i ich wpływem na długoterminową motywację.
Specjaliści przestrzegają jednak przed pokładaniem zbyt dużych nadziei w najnowszych badaniach. Nagroda Nobla rzadko przyznawana jest za nowe odkrycia i zmiany we współczesnej ekonomii - uważa Hubert Fromlet, zajmujący się gospodarką międzynarodową w szwedzkiej Jonkoping International Business School. Podkreśla on, że laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii zazwyczaj muszą czekać latami zanim wyniki ich badań zostaną sprawdzone.
"Ekonomia nie zawsze jest nauką ścisłą. Potrzebne jest doświadczenie i potrzeba na to około 20 lat, więc młodzi naukowcy zazwyczaj muszą trochę zaczekać" - powiedział Fromlet.
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii, która ma być ogłoszona w poniedziałek, jako ostatnia z sześciu wyróżnień nadanych w tym roku, została wprowadzona dopiero w 1968 roku przez Bank Centralny Szwecji. W ubiegłym roku otrzymał ją Amerykanin Paul Krugman, wykładowca na Uniwersytecie Princeton i publicysta "New York Timesa" za badania nad wpływem efektu skali na handel międzynarodowy.
Laureat Nagrody Nobla otrzyma 10 grudnia 10 mln koron szwedzkich (około 1,4 mln dolarów), medal i dyplom od króla Szwecji. (PAP)
keb/ ap/
4919582
