Fotografie, akta śledcze, legitymacje oraz filmy kręcone o ppor. Armii Krajowej Alinie Fedorowicz "Marcie" znalazły się wśród materiałów przekazanych we wtorek przez jej syna Jerzego Fedorowicza do stołecznego Archiwum Akt Nowych.
Akt przekazania dokumentów został uroczyście podpisany przez Jerzego Fedorowicza i dyrektora Archiwum Akt Nowych Tadeusza Krawczaka.
Wśród archiwaliów znalazły się również m.in. różnego typu zaświadczenia, fałszywe dokumenty, pod którymi "Marta" działała po wojnie, wycinki prasowe czy kopia listu przesłanego jej przez papieża Jana Pawła II, a także dokumenty z jej działalności w okresie komunistycznym i w stanie wojennym. "Tą uroczystością chcemy także uczcić pamięć wszystkich żołnierzy +Zenona+, którego podwładną była Alina Fedorowicz" - powiedział dyrektor Archiwum Akt Nowych.
Syn "Marty", poseł PO Jerzy Fedorowicz, zaznaczył, że akt ten jest dla niego bardzo ważny, ponieważ przekazując te dokumenty ma pewność, że ktoś będzie o nie dbał, a także z nich korzystał. Wspominając matkę podkreślił różnorodną działalność, jaką prowadziła oraz wielki autorytet, jakim cieszyła się wśród kolegów z oddziału. "Jako niemal absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego była autorytetem dla tych młodych chłopaków, w większości pochodzących z małych miejscowości. Oni ją uwielbiali, a ona im pomagała, pisała za nich życiorysy, opisywała ich historie. Był wśród nich również mój ojciec, tuż po maturze, z tzw. lepszego domu i myślę, że dość szybko szalenie się w niej zakochał, bo była także bardzo piękna" - wspominał Fedorowicz.
Alina Fedorowicz ps. Marta, ppor. Armii Krajowej urodziła się w 1913 r. w rodzinie ziemiańskiej. Absolwentka Gimnazjum Sióstr Niepokalanek w Nowym Sączu, studiowała filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Wojna zastała ją na Kresach. Po przedostaniu się do Warszawy w grudniu 1939 r. podjęła pracę w Biurze Informacyjnym Zarządu Głównego PCK, w sekcji Pomocy Jeńcom na Wschodzie. Została oddelegowana na Podlasie i Polesie. W Terespolu zarządzała placówką PCK, w której prowadziła akcję charytatywną i wywiadowczą dotyczącą losów polskich jeńców - żołnierzy wymienianych pomiędzy Rzeszą Niemiecką a ZSRR.
W początkach 1940 r. przystąpiła do konspiracji ZWZ-AK. W 1941 r. wyjechała do Białej Podlaskiej z zadaniem zdobycia informacji o losach polskich jeńców w ZSRR. Była jedną z pierwszych osób w kraju, która otrzymała informacje o ich rozstrzelaniu. Jedną z ofiar był jej pierwszy mąż lekarz Jakub Chrzanowski. Pracowała również jako łączniczka terenowa m.in. Oddziału Lotnego Stefana Wyrzykowskiego "Zenona". Pod koniec 1943 r. została przydzielona do Partyzanckiego Oddziału 34. Pułku Piechoty AK na Podlasiu. Po przeszkoleniu pielęgniarsko-wojskowym w 1944 r. zorganizowała i została dowódcą drużyny sanitarnej w oddziale powstańczym "Zenona".
Bezpośrednio przed akcją "Burza" została komendantką służby sanitarnej Inspektoratu "Północ". Po powrocie do "Zenona", który wszedł w skład 9. Dywizji AK, przeszła z nim cały szlak bojowy. Za swą postawę otrzymała awans do stopnia podporucznika. Pod koniec 1944 r. została aresztowana przez NKWD. Po zwolnieniu działała w konspiracji antysowieckiej na Podlasiu. Współredagowała tajne czasopismo "Reduta". Od 1946 r. razem z mężem ppor. Eugeniuszem Fedorowiczem ps. Stary działali pod przybranym nazwiskiem Wirscy. Ujawnili się dopiero w 1947 r. po przeniesieniu się do Polanicy Zdroju.
Ukończyła uzupełniające studia w Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Pracowała jako nauczycielka chorych dzieci w sanatorium w Polanicy. Po przeprowadzce do Krakowa pracowała w szkolnictwie specjalnym m.in. w Akademii Medycznej i Instytucie Pediatrii. Była także nauczycielem akademickim. Aktywnie działała w środowisku kombatanckim, uczestniczyła w spotkaniach, zjazdach i akcjach upamiętniających wydarzenia historyczne na jej ukochanym Podlasiu.
Zmarła w 2002 r. w Krakowie. (PAP)
akn/ ls/
