W Białymstoku odsłonięto w piątek nową tablicę upamiętniającą Jakuba Szapiro, założyciela oraz wieloletniego prezesa Towarzystwa Esperantystów im. Zamenhofa w tym mieście.
Uroczystość upamiętnia 68. rocznicę jego śmierci i poprzedza Światowy Kongres Esperanto, który pod koniec lipca odbędzie się w Białymstoku.
Szapiro uważany jest za najwybitniejszego białostockiego esperantystę okresu międzywojennego. Zginął 12 lipca 1941 roku, rozstrzelany przez hitlerowców w lesie Pietrasze w Białymstoku, wraz z trzema tysiącami innych mieszkańców miasta.
Tablica upamiętniająca Szapiro znajduje się na kamienicy przy ul. Lipowej, w której przez wiele lat mieszkał. W piątkowej uroczystości wzięli udział esperantyści i przedstawiciele władz miasta.
"Wybitny esperantysta, dziennikarz, literat i nauczyciel" - tak napisano o Szapiro na nowej tablicy. W okresie międzywojennym był jednym z najbardziej znanych na świecie polskich esperantystów, głównym delegatem na Polskę Światowego Związku Esperanta, twórcą licznych artykułów, przewodników turystycznych oraz podręcznika do nauki języka esperanto. Był także znanym dziennikarzem, filatelistą i animatorem teatru.
Z inicjatywy Szapiro w roku 1919 ulicy Zielonej, przy której był dom rodzinny twórcy esperanto, nadano imię Ludwika Zamenhofa, a w roku 1921 powstało w Białymstoku Towarzystwo Esperantystów im. Zamenhofa. Jak mówił w czasie uroczystości Tomasz Chmielik, tłumacz literatury na esperanto, dom Szapiro miał duże znaczenie dla esperantystów z kraju i zagranicy, był miejscem spotkań. Szapiro miał tam znaczną bibliotekę, bo chciał tworzyć muzeum Zamenhofa. Jego plany pokrzyżowała wojna, zbiory zaginęły.
Odsłonięcie nowej, kamiennej tablicy (stara, zrobiona z blachy na drewnie, trafi do tworzonemu Centrum Esperanto w Białymstoku) poprzedza 94. Światowy Kongres Esperanto w tym mieście. Ma wziąć w nim udział ok. 2 tys. esperantystów z kilkudziesięciu krajów.
Na całym świecie jest obecnie ponad tysiąc miejsc noszących imię Zamenhofa lub nazwę esperanto. Ilu jest esperantystów, dokładnie nie wiadomo. Szacuje się, że biegle w tym języku porozumiewa się kilkaset tysięcy osób. (PAP)
rof/ abe/ gma/
