Biała (PAP) - Nowy nagrobek w miejscu spoczynku znanego bibliofila Salomona Joachima Halberstama został odsłonięty w poniedziałek w alei zasłużonych na cmentarzu żydowskim w Bielsku-Białej. Stara macewa została skradziona podczas II wojny światowej.
Kadisz, żydowską modlitwę za zmarłych, nad mogiłą Halberstama zmówił członek zarządu bielskiej Gminy Żydowskiej Robert Kulka.
Inicjatorem ufundowania nowej macewy był bielski historyk Jacek Proszyk, który bada historię bielskich Żydów. Ufundowali go mieszkańcy miasta. Napis na nagrobku głosi: "Salomon Halberstam. 1832-1900. Bibliofil"
"Jesienią 2007 roku, gdy Artur Pałyga (bielski dramaturg - PAP) pisał książkową wersję +Testamentu Teodora Sixta+, spotykaliśmy się i rozmawialiśmy o bibliofilu Halberstamie. Wtedy pojawił się w mojej głowie pomysł postawienia nagrobka dla tego człowieka, którego wymieniają encyklopedie, a my w mieście zupełnie o nim zapomnieliśmy. W prezencie od sąsiada dostałem grubą deskę z czarnego dębu. Mój sąsiad - właściciel stolarni - podjął się z tego pnia wyciąć macewę. Kamieniarz wypiaskował prosty napis. Artysta malarz i kolekcjoner Grzegorz Madej nałożył farbę na litery. Od pewnego czasu drewno nasączane jest specjalnymi środkami chemicznymi, które mają zapobiec erozji i próchnieniu. Gmina Wyznaniowa Żydowska finansuje wykonanie fundamentu i zamocowanie nagrobka" - powiedział Proszyk.
Podczas poniedziałkowej uroczystości Proszyk promował swoją książkę o Halberstamie, wydaną przez oficynę bibliofilską G.M.Elzewir w nakładzie 100 egzemplarzy.
Salomon Joachim (Chaim) Halberstam urodził się 23 lutego 1832 w Krakowie. Był żydowskim bibliofilem, kolekcjonerem, publicystą, kupcem, twórcą składającej się z kilkuset pozycji kolekcji hebrajskich rękopisów i rzadkich druków. W końcu XIX wieku jego biblioteka w Bielsku była trzecim co do wielkości zbiorem hebrajskich i aramejskich starodruków i manuskryptów na świecie.
Jacek Proszyk przypomniał, że w 1860 Salomon Halberstam, wzbogaciwszy się na handlu, przeprowadził się do Bielska, gdzie rozwijał swoje zainteresowania judaizmem, biblistyką, zajmował się również bibliofilstwem, nie porzucając jednak kupiectwa.
Halberstam był również publicystą. Pisał do niemieckich i hebrajskich czasopism drobne opracowania naukowe. Utrzymywał kontakty z najwybitniejszymi uczonymi tamtych czasów. U schyłku XIX wieku Halberstam stał się jedną z najważniejszych postaci żydowskiej publicystyki w Wiedniu. Aktywnie uczestniczył również w życiu naukowym. Założył towarzystwo i wydawnictwo naukowe Mekitze Nirdamim, którego był sponsorem i jednym z dyrektorów.
Salomon Halberstam zmarł w 1900 roku w Bielsku. (PAP)
szf/ hes/ jra/
