W ostatnich latach dogmat absolutnego charakteru praw człowieka został zakwestionowany - powiedział wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Adam Bodnar podczas konferencji "Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa XX i XXI wieku".
"Zgodnie z doktryną prawa człowieka dzielą się na te, które mogą być ograniczane oraz te, które mają charakter absolutny i w żadnych okolicznościach nie mogą być ograniczane. Do tych ostatnich należy przykładowo zakaz tortur, czy prawo do życia (w tych państwach, które zobowiązały się do niestosowania kary śmierci). Niestety w ostatnich latach dogmat absolutnego charakteru tych praw został zakwestionowany" - mówił Bodnar.
Jego zdaniem kwestionowanie praw wpierw starano się uzasadniać względami utylitarnymi - stosowanie tortur w ramach programu tajnych więzień CIA. Aktualnie program tortur nie jest już nawet potrzebny, gdyż osoby podejrzewane o terroryzm są eliminowane za pomocą samolotów bezzałogowych.
Wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zastanawiał się - w kontekście śmierci przywódcy terrorystycznej organizacji Al-Kaida odpowiedzialnej m.in. za ataki 11 września 2001 roku w Stanach Zjednoczonych, w których zginęło blisko 3 tysiące osób - czy nawet największym zbrodniarzom nie powinno przysługiwać prawo do rzetelnego procesu i czy czasami władze amerykańskie nie nadużyły władzy, w ten sposób szybciej osiągając cele polityczne.
Pomysłodawczyni konferencji, prezes Fundacji Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu Alicja Bartuś mówiła o "ludobójczyniach z fakultetem", trzech kobietach-politykach, które zostały oskarżone o ludobójstwo: Biljana Plavsić, związana z Czerwonymi Khmerami Ieng Thirith i Pauline Nyiramasuhuko, która kierowała masowymi mordami w Ruandzie.
"Plavsić, Thirith i Nyiramasuhuko nie są normalnymi kobietami, lecz wybrykami natury pozbawionymi empatii? To nieprawda. Jak wynika z dogłębnej analizy ich życiorysów i działań, wszystkie zostały przez naturę wyposażone w +typowe dla kobiet+ cechy mające - według stereotypu - niwelować do zera skłonność do przemocy wobec innych. Postępowanie opisanych kobiet jest z nim całkowicie sprzeczne" - mówiła.
Zdaniem Bartuś nie mniej szokujące jest to, że kobiety zdobyły solidne wykształcenie, oparte na dorobku humanizmu i demokracji. Każda z nich należała pod tym względem do elity swego kraju. Co równie istotne - kształciły się po II wojnie światowej, a więc zostały wyposażone w wiedzę o tragicznych faktach i zdarzeniach owego czasu. Posiadały też wiedzę o skutkach nienawiści na tle rasowym, narodowościowym, czy klasowym.
"Nie przeszkodziło to serbskiej profesorce biologii głosić szokujących rasistowskich haseł, nieomal wyjętych z ust Goebbelsa. Nie przeszkodziło zakochanej w brytyjskich sagach rodzinnych Thirith patrzeć na świat oczami Stalina, co dało ten sam tragiczny skutek: zagładę niedawnych współtowarzyszy i całych ich rodzin. Empatia i wykształcenie nie odwiodły prawniczki Pauline, pomagającej przez lata kobietom minister do spraw rodziny, od podżegania do bestialskich masowych gwałtów; nie wyzuły jej z rasowej nienawiści, choć wydaje się ona intuicyjnie sprzeczna z empatią i wiedzą o skutkach rasistowskich haseł" - podkreślała Bartuś.
Doroczna Ogólnopolska Konferencja "Auschwitz i Holokaust na tle zbrodni ludobójstwa XX i XXI wieku" odbyła się w Oświęcimu już po raz trzeci. Jej motywem przewodnim była rola jednostki wobec zbrodni, a także kwestia praw człowieka. Wśród uczestników byli nauczyciele, przedstawicieli organizacji pozarządowych, osoby zajmujące się upowszechnianiem wiedzy o Holokauście, totalitaryzmach, zbrodniach ludobójstwa i prawach człowieka oraz dziennikarze.
Konferencja odbywała się pod patronatem Polskiej Agencji Prasowej oraz portalu historycznego dzieje.pl. (PAP)
szf/ tpo/
