Spektakl "Truskawkowa niedziela" rozpoczął w sobotę Międzynarodowy Aneks Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Przedstawienie zostało przygotowane wspólnie przez bydgoski Teatr Polski i niemiecką scenę Landesbuehne Niedersachsen Nord z Wilhelmshaven.
"Aneks Festiwalu Prapremier w formule międzynarodowej odbędzie się po raz szósty, w tym roku potrwa do 16 października. Prapremierowy spektakl +Truskawkowa niedziela+ wyreżyserowała Grażyna Kania, a w kolejnych dniach inscenizacjom towarzyszyć będą dodatkowe przedsięwzięcia, których założeniem jest oddziaływanie zarówno na poziomie artystycznym, jak i obywatelskim" - zapowiedział Paweł Łysak, dyrektor Teatru Polskiego w Bydgoszczy.
Tematem spektaklu są kontrowersje dotyczące tzw. Krwawej Niedzieli w Bydgoszczy, czyli wydarzeń z pierwszych dni II wojny światowej, podczas których doszło do starć polskiego wojska i ludności cywilnej z Niemcami. Skutkiem walk na terenie miasta i przedmieść była śmierć kilkuset osób pochodzenia niemieckiego, ale także Polaków i żołnierzy polskich.
Wśród polskich i niemieckich historyków do dziś nie ma zgody, co do przebiegu zdarzeń oraz ich przyczyn. Polscy świadkowie wspominają, że walki rozpoczęły się, gdy niemieccy dywersanci rozpoczęli z ukrycia ostrzeliwanie wycofującego się przez miasto polskiego wojska, a rzekomy pogrom Niemców był tłumieniem tej dywersji. Strona niemiecka utrzymuje natomiast, że w Bydgoszczy, na fali wojennej paniki, doszło do masakry niewinnej ludności pochodzenia niemieckiego.
Wydarzenia stały się dla Niemców - po zajęciu przez nich Bydgoszczy - pretekstem do rozpoczęcia publicznych egzekucji Polaków i brutalnych pacyfikacji na terenie miasta. Niemiecka propaganda kolportowała informacje, jakoby z rąk polskich miało zginąć prawie sześć tys. Niemców, a także ukuła określenie "Krwawa niedziela", mające podkreślać niewinność ofiar niemieckich.
W spektaklu opowieść o zdarzeniach z 1939 roku snują polscy i niemieccy świadkowie wydarzeń, a także współcześni młodzi ludzie, którzy o niemieckiej dywersji w Bydgoszczy dowiadują się od swoich przodków. "Poprzez spektakl chcieliśmy spojrzeć na wspólną historię Polaków i Niemców, która przez te wszystkie lata ciągle ewoluuje" - podkreślił Łysak.
Jak podkreślają twórcy spektaklu, nie odpowiada on na pytania o winę, nie wskazuje ofiar i katów. Autorami tekstu są Artur Pałyga, dramaturg bydgoskiego teatru i Katherina Gerickie, pisarka z Wilhelmshaven, a całość wyreżyserowała Grażyna Kania, na stałe mieszkająca w Berlinie.
Jednym z przedsięwzięć Aneksu Festiwalu Prapremier będzie w niedzielę próba czytana fragmentów "Pamiętnika gapia" Zbigniewa Raszewskiego. "Tekst ten wpisuje się w problematykę poruszaną w premierze +Truskawkowej niedzieli+, czyli Bydgoszczy polsko-niemieckiej, Bydgoszczy sprzed wojny, ale i tej z 3 i 4 września 1939" - zaznaczył Artur Pałyga.
Zbigniew Raszewski, wybitny intelektualista i patron Instytutu Teatralnego w Warszawie, od 1930 roku, do momentu wyjazdu na studia do Poznania (1945 r.), wraz z rodziną mieszkał w Bydgoszczy. Poznał miasto z jego problemami oraz złożonością stosunków polsko - niemieckich tego miejsca, a swe spostrzeżenia i wiedzę zawarł w "Pamiętniku gapia", będącym połączeniem alfabetu wspomnień i encyklopedii dziejów miasta w latach 30. i 40. (PAP)
olz/sp
