Prawie trzy czwarte (71 proc.) Polaków jest zdania, że po katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem są większe szanse na wyjaśnienie okoliczności zbrodni katyńskiej - wskazują wyniki badania CBOS przesłane PAP w poniedziałek.
Jedna czwarta (26 proc.) respondentów określa te szanse jako znacznie większe, a niemal połowa (45 proc.) - jako trochę większe. Co piąty ankietowany (19 proc.) nie dostrzega związku między katastrofą prezydenckiego samolotu a możliwością zamknięcia kwestii katyńskiej, uznając, że szanse na wyjaśnienie okoliczności zbrodni pozostają bez zmian. Jedynie nieliczni (4 proc.) są zdania, że obecnie możliwości wyjaśnienia zbrodni katyńskiej są mniejsze niż wcześniej.
W majowym sondażu CBOS pytał także, czym dla Polaków jest sam Katyń i jakie wywołuje skojarzenia. Ankietowani oceniali również znaczenie zbrodni katyńskiej dla obecnych stosunków polsko-rosyjskich, możliwość wypracowania wspólnej wersji historii oraz formę zadośćuczynienia ze strony władz rosyjskich za zbrodnię z 1940 roku.
Katyń najczęściej (40 proc.) kojarzy się badanym z nacechowanymi emocjonalnie określeniami, takimi jak: zagłada, ludobójstwo, tragedia i mord. Dla prawie co czwartego respondenta (24 proc.) oznacza eksterminację elity narodu polskiego, a co dziesiątemu (10 proc.) przychodzą na myśl uczucia bólu, cierpienia, rozpaczy, żalu i smutku. Niemal tyle samo badanych (9 proc.) zwraca uwagę na ogólnonarodowy charakter mordu katyńskiego.
Większość ankietowanych (80 proc.) uważa, że Katyń nadal wywiera wpływ na stosunki polsko-rosyjskie. Tylko co siódmy (14 proc.) jest przeciwnego zdania. W porównaniu z marcem nie zmienił się odsetek uważających, że mord katyński nadal ciąży na relacjach polsko-rosyjskich, ani tych, dla których jest to fakt bez znaczenia. Zmniejszył się natomiast (o 6 punktów, do 30 proc.) odsetek osób twierdzących, że zbrodnia katyńska zdecydowanie wpływa na stosunki między obydwoma krajami i wzrósł (o 5 punktów, do 50 proc.) odsetek przekonanych o umiarkowanym na nie wpływie.
Pogląd, że władze Rosji chcąc zadośćuczynić Polakom za zbrodnię katyńską powinny ujawnić dokumenty znajdujące się w rosyjskich archiwach wyraża dwie trzecie badanych (66 proc.), w marcu tego zdania było ich o 10 pkt proc. mniej. Ponad połowa (58 proc.) domaga się uznania zamordowanych oficerów za ofiary zbrodni ludobójstwa (wzrost o 5 pkt proc. w porównaniu z marcem), a niemal połowa respondentów (46 proc.) uważa, że Rosja powinna oficjalnie przeprosić za popełnione zbrodnie (spadek o 11 pkt proc. w stosunku do badania z marca).
Podobnie jak w marcu, ponad dwie piąte badanych (43 proc.) pragnie uznania odpowiedzialności ZSRR za ukrywanie prawdy o Katyniu. Zwiększył się natomiast (o 6 punktów, do 33 proc.) odsetek domagających się przeprowadzenia śledztwa i wskazania bezpośrednich sprawców zbrodni. Co piąty ankietowany (21 proc.) chciałby, by polski punkt widzenia był uwzględniany w edukacji historycznej młodych Rosjan i w podręcznikach szkolnych, prawie tyle samo (20 proc.) domaga się ukarania żyjących sprawców mordu. W porównaniu z marcem zmniejszył się (o 10 punktów, do 16 proc.) odsetek uważających, że Rosja powinna wypłacić odszkodowania rodzinom ofiar zbrodni.
Obecnie Polacy częściej dostrzegają możliwość uzgodnienia stanowisk w sprawie ważnych wydarzeń historycznych i stworzenia np. wspólnej wersji podręcznika do historii. W porównaniu z marcem o 8 pkt proc. (do 48 proc.) wzrosła liczba wierzących w możliwość powstania takiego podręcznika obowiązującego w Polsce i Rosji, o 3 proc. więcej badanych (52 proc.) ma podobny pogląd na temat Polski i Niemiec, a o 4 pkt proc. więcej (45 proc.) - Polski i Ukrainy.
Badanie przeprowadzono w dniach 8-13 maja na liczącej 1000 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. (PAP)
akn/ hes/ jra/
