Zdecydowana większość Polaków uważa, że ludzie starsi są potrzebni społeczeństwu: opiekują się wnukami i działają społecznie; niespełna co dziesiąty ankietowany uważa starszych za obciążenie - wynika z badania CBOS.
Zdaniem 87 proc. respondentów osoby starsze - które ukończyły 60 lat lub są na emeryturze - są potrzebni społeczeństwu. 9 proc. jest zdania, że są one raczej dla społeczeństwa obciążeniem.
Ci, którzy uważają, że ludzie starsi są przydatni społeczeństwu, najczęściej cenią czas poświęcany wnukom oraz wiedzę i doświadczenie. Doceniają także osoby starsze jako dobrych sąsiadów, zwracających uwagę na to, co się dzieje w ich otoczeniu.
Ci, którzy postrzegają ludzi starszych raczej jako obciążenie, łączą to z częstszymi chorobami i kosztami leczenia, niższymi składkami zdrowotnymi, uzależnieniem od innych, brakiem wkładu w rozwój gospodarczy oraz z ulgami w komunikacji publicznej, za które płacą inni.
Najprzychylniejsi seniorom są respondenci w wieku 35-44 lata, lepiej wykształceni. Jak zauważa CBOS, z wiekiem ta przychylność maleje. Ośrodek wiąże to z niską samooceną osób starszych lub tym, że nie mogą znaleźć swojego miejsca w społeczeństwie z powodu nieodpowiedniego traktowania lub wręcz dyskryminacji.
Na pytanie, czy osoby starsze są w Polsce szanowane, twierdząco odpowiada dwie trzecie - 64 proc. - ankietowanych; o tym, że starszych "zdecydowanie się szanuje" jest przekonanych 13 proc. respondentów. Blisko jedna trzecia - 31 proc. - nie dostrzega poszanowania ludzi starszych. CBOS zauważa, że w porównaniu z sondażem z 1998 roku badanych, którzy dostrzegają szacunek dla starszych, przybyło o 29 punktów.
Prawie co czwarty ankietowany - 24 proc. - uważa, że jego otoczenie odnosi się do starszych zdecydowanie życzliwie, a ponad połowa - 57 proc. - dostrzega umiarkowaną życzliwość. 16 proc. dostrzega w kręgu swoich znajomych obojętność, 2 proc. niechęć do starszych.
Za najbardziej przyjazne seniorom kręgi społeczne uchodzą rodzina (82 proc.), sąsiedzi (71 proc.) i wspólnota parafialna (69 proc.).
Na życzliwość w placówkach służby zdrowia osoby starsze mogą liczyć zdaniem 38 proc. respondentów, według 39 proc. seniorzy spotykają się z obojętnością, a zdaniem 15 proc. z niechęcią. Co drugi ankietowany - 51 proc. - dostrzega obojętność wobec starszych w środkach transportu publicznego, a 58 proc. na ulicy.
Blisko trzy czwarte ankietowanych - 72 proc. - deklaruje, że myśli o swojej starości, 16 proc. myśli o niej bardzo często. Co czwarty - 26 proc. twierdzi, że na razie w ogóle nie rozmyśla nad swoją starością.
Myśląc o własnej starości respondenci najczęściej obawiają się chorób, niedołęstwa i utraty pamięci - 68 proc., utraty samodzielności i bycia ciężarem dla innych - 50 proc., trudności materialnych - 36 proc. oraz samotności i utraty bliskich - 34 procent.
Obawy o warunki materialne przeważają wśród młodszych i dobrze wykształconych oraz tych, którzy źle oceniają swoją obecną sytuację finansową. Starsi respondenci częściej obawiają się chorób i niedołężności, cierpienia i bycia ciężarem dla innych.
Pytani o zamiary na starość respondenci najczęściej chcieliby mieszkać we własnym mieszkaniu, tylko doraźnie korzystając z pomocy rodziny, przyjaciół i sąsiadów - 66 procent. Dzielić mieszkanie z dziećmi, wnukami lub dalszą rodziną chciałoby 12 proc. pytanych. Po 1 proc. ankietowanych chciałoby wynająć część mieszkania w zamian za opiekę, zamieszkać z innymi seniorami, by się wzajemnie wspierać lub osiąść w prywatnym domu spokojnej starości.
Sondaż z cyklu "Aktualne problemy i wydarzenia" Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło 4-9 listopada na 1022-osobowej reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków.(PAP)
brw/ abr/ mow/
