Dwa miliony biednych w UE bez pomocy

Tak drastyczne zmniejszenie pomocy jest wynikiem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości z kwietnia tego roku. Na wniosek Niemiec Trybunał orzekł wtedy, że pomoc żywnościowa rozdzielana w ramach programu może pochodzić jedynie z zapasów publicznych UE, i wykluczył proponowaną przez KE możliwość kupowania w ramach tego samego programu żywności na wolnym rynku.

W związku z tym program na 2012 rok przewiduje rozdzielanie pomiędzy osoby potrzebujące jedynie istniejących nadwyżek produktów rolnych (tzw. zapasów interwencyjnych), czyli - jak szacuje KE - 162 tysięcy ton zboża i 54 tysięcy ton odtłuszczonego mleka w proszku.

Jest to znacznie mniej niż do tej pory. Według organizacji charytatywnych, cytowanych przez AFP, może to pozbawić pomocy około 2 milionów najuboższych. Na Polskę przypadnie w ramach tego programu nieco ponad 17,3 miliona euro, za które będzie mogła wykupić 9,6 tysiąca ton mleka w proszku. Dla porównania w 2010 roku Polska otrzymała 75 milionów euro.

Program jest finansowany przez Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Budżet programu, który istnieje od 1987 roku, wzrósł z niecałych 100 milionów euro w 1987 roku do 500 milionów euro w 2009 roku. Uczestnictwo w programie jest dobrowolne. W 2012 roku w programie będzie uczestniczyć 20 państw członkowskich UE, w tym Polska.

KE dwukrotnie, w 2008 roku i we wrześniu 2010 roku, proponowała zmianę istniejącego programu tak, aby był on w stanie zapewnić stałą pomoc żywnościową pomimo wciąż zmniejszających się nadwyżek produktów rolnych w UE. Jego budżet, przyjmowany corocznie przez KE, miał być zwiększony do 500 milionów euro, żeby państwa korzystające z programu miały wystarczająco dużo pieniędzy, by uzupełniać zapasy publiczne produktami kupionymi na wolnym rynku.

Popierane przez Polskę w 2008 roku zwiększenie funduszu zostało zablokowane przez państwa członkowskie; m.in. Wielka Brytania, Czechy, Holandia, Szwecja i Dania były przeciw. Dały do zrozumienia, że nie chcą finansować unijnego programu, argumentując m.in., że wkracza on w narodowe kompetencje polityki socjalnej.

Oprócz zwiększenia środków KE proponowała, by wybór produktów żywnościowych należał do państw członkowskich oraz by programem, ograniczonym dotychczas do podstawowych produktów (mleko, ryż, zboża), objąć także owoce i warzywa oraz olej spożywczy. Odpowiedzialne za dystrybucję żywności byłyby odpowiednie organizacje - charytatywne lub lokalne ośrodki opieki społecznej.