Niemcy prowadzą zbyt pasywną politykę wobec krajów, objętych programem Partnerstwa Wschodniego UE - oceniła grupa byłych niemieckich polityków i ekspertów w opublikowanym w poniedziałek wspólnym stanowisku.
Ich zdaniem rząd w Berlinie powinien wyznaczyć "specjalnego pełnomocnika ds. Partnerstwa Wschodniego", podjąć starania o liberalizację reżimu wizowego wobec wschodnich sąsiadów UE i o objęcie ich strefą wolnego handlu, a także pogłębić współpracę z Polską w sferze rozwijania wschodniego wymiaru europejskiej polityki sąsiedztwa.
Polityka zagraniczna Niemiec "jest w całości pochłonięta przez kryzys finansowy i walutowy, brakuje jej też ukierunkowanego, strategicznego myślenia, skupienia, spójności i stałości" - oceniają autorzy raportu, wśród których są m.in. była przewodnicząca Bundestagu Rita Suessmuth, były poseł, socjaldemokrata Markus Meckel czy były komisarz UE Guenter Verheugen.
"Aktualnymi bodźcami polityki zagranicznej są interesy wewnętrzne, podczas gdy względy międzynarodowe zajmują upośledzoną pozycję" - piszą.
Zarzucają również rządzącym w Berlinie, że w stosunkach z Rosją kierują się ekonomicznymi interesami, a nie definiują konkretnych interesów w stosunku do krajów objętych Partnerstwem Wschodnim". Z kolei Polska - uważają niemieccy eksperci - nie wypracowała jak dotąd "bardziej dalekosiężnej definicji interesów" w stosunkach z Rosją.
"Chcąc nadać Partnerstwu Wschodniemu priorytetowe znaczenie Niemcy powinny mocniej stawiać na współpracę z Polską (...) Wspólnie można wypracować wiarygodne strategie i pozyskać większości niezbędne do kształtowania polityki zagranicznej UE" - uważają autorzy stanowiska. "Sensownym sygnałem dla Polski byłoby powołanie przez rząd w Berlinie specjalnego pełnomocnika ds. Partnerstwa Wschodniego" - powiedział Meckel podczas poniedziałkowej prezentacji dokumentu w Niemieckim Towarzystwie Polityki Zagranicznej.
Autorzy raportu krytykują również postawę UE, która warunkuje współpracę ze wschodnimi sąsiadami od realizacji określonych reform demokratycznych czy przejęcia europejskiego dorobku prawnego. "Tego rodzaju reformy są celem, a nie warunkiem współpracy z państwami, w których transformacja nie została jeszcze zakończona" - uważa grupa ekspercka. Podkreśla, że Niemcy i UE nie powinny występować w roli "sędziów moralności", lecz "akceptować autonomię w sferze poszukiwania koncepcji politycznych i uelastyczniać kooperację".
"Współpraca w większym stopniu niż izolacja przyczynia się do transformacji systemów autokratycznych" - stwierdzono w raporcie.
W tym kontekście podczas poniedziałkowej prezentacji krytykowano decyzję UE o odłożeniu parafowania umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą. Umowa nie została podpisana ze względu na zaniepokojenie UE upolitycznieniem ukraińskiego sądownictwa. Jego symbolem stało się skazanie na siedem lat więzienia byłej premier Julii Tymoszenko.
"Należało podpisać umowę, ale poczekać z ratyfikacją" - ocenił były poseł SPD Karsten Voigt. Jego zdaniem parafowanie umowy byłoby dla Ukrainy zachętą oraz zobowiązaniem do demokratyzacji.
"Sankcje w postaci niepodpisywania umowy stowarzyszeniowej są absurdalne i nie służą interesom ludzi na Ukrainie" - ocenił były polityk chadecji Christian Schwarz-Schilling.
Zdaniem autorów raportu wsparciem dla procesów reform i modernizacji u wschodnich sąsiadów UE byłoby również objęcie ich strefą wolnego handlu, a także otwarcie perspektywy przystąpienia do Unii.
"Niejasne stanowisko UE w sferze polityki rozszerzenia powoduje frustrację w krajach Partnerstwa Wschodniego, ponieważ jakiekolwiek oferty unijne nie są zgodne z oczekiwaniami. Od czasu rozszerzenia na wschód UE stwarza wrażenie, jakby przestraszyła się swojej własnej odwagi" - ocenili.
Zapowiedzieli również, że niebawem przedstawią swoje propozycje odnośnie do Partnerstwa Wschodniego również w Polsce.
Zainaugurowane w 2009 roku Partnerstwo Wschodnie ma na celu zacieśnienie współpracy Unii Europejskiej z sześcioma wschodnimi sąsiadami: Armenią, Azerbejdżanem, Gruzją, Mołdawią, Ukrainą i w ograniczonym stopniu z Białorusią.
Z Berlina Anna Widzyk (PAP)
awi/ ro/ jbr/
