Medioznawcy i prawnicy spierają się o dopuszczalność ujawniania danych osób skazanych, które zakończyły odbywanie kary. To może utrudnić ich powrót do życia na wolności - mówią jedni. W interesie publicznym jest przestrzeżenie przed tymi osobami - twierdzą inni.
Jak powiedział PAP prof. Jędrzej Skrzypczak z wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, zgodnie z Prawem prasowym w trakcie procesu i po jego zakończeniu media mają obowiązek posługiwania się inicjałami podsądnych, chyba że sąd postanowi inaczej. "Zdarza się jednak, że sąd skazując oskarżonego, pozwala na podanie do publicznej wiadomości jego pełnych danych. To dla takiej osoby dodatkowa kara" - mówił.
W jego opinii, formalnie po odbyciu kary przez skazanego można posługiwać się jego imieniem i nazwiskiem. "Podając dane nie narusza się przepisów. W sytuacji, gdy znane są dane i wizerunek, pojawia się problem dotyczący tego, czy bezpieczeństwo takiej osoby nie jest zagrożone. Podanie danych po odbyciu kary jest zgodne z prawem, ale wiele jest wątpliwości" - dodał zarazem.
Prof. Ryszard A. Stefański, b. wiceprokurator generalny, jest zdania, że media nie powinny podawać pełnych danych osobowych nawet osób skazanych na długoletnie wyroki, które zakończyły odbywanie kary. "To może utrudnić powrót takiej osobie do społeczeństwa, a przecież o to chodzi w wykonywaniu kary. Teoretycznie nad każdym więźniem za kratami powinno się pracować, aby wrócił na właściwą drogę. Gdy zakończy karę, powinien móc żyć wśród ludzi" - dodał profesor.
W jego przekonaniu można podawać dane osób, które zakończyły odbywanie kary, jeśli sąd w orzeczeniu skazującym zawarł klauzulę nakazującą podanie wyroku do wiadomości publicznej. "Wtedy jest podstawa prawna" - dodał. Prof. Stefański uważa, że w przeciwnym razie nikt nie może nikogo pozbawić ochrony jego danych osobowych.
"Choć z drugiej strony mam świadomość, że jeśli ktoś skazany np. za morderstwo na tle seksualnym opuści więzienie i media podadzą jego nazwisko, to raczej osoba ta nie powinna liczyć, że wygra sprawę, jeśli pozwałaby redakcję, bo pozwana gazeta pewnie obroni się działaniem w interesie społecznym, potrzebą ostrzeżenia czytelników" - dodał.
Według znawcy prawa prasowego prof. Jacka Sobczaka (sędziego Sądu Najwyższego) nałożony na dziennikarzy zakaz ujawniania danych w postępowaniu karnym rozciąga się na wszystkie etapy tego postępowania: przygotowawcze (np. śledztwo), sądowe i wykonawcze. Wskazuje on, że na etapie śledztwa to prokurator, a następnie sąd, mogą - z uwagi na ważny interes społeczny zezwolić mediom na podawanie danych osób, wobec których toczy się postępowanie.
Za taki "uzasadniony interes społeczny" prof. Sobczak w książce "Dziennikarz-sprawozdawca sądowy" uznaje zapobieżenie dalszej działalności oskarżonego dzięki ostrzeżeniu społeczeństwa, przyczynienie się do ujawnienia dalszych pokrzywdzonych lub sprawców, a także "uspokojenie społeczeństwa, iż sprawca czynu, który wzburzył opinię publiczną został pociągnięty do odpowiedzialności karnej". Zarazem prof. Sobczak zastrzega, że ujawnienie wizerunku i danych w prasie "nie może być wykorzystywane jedynie w celu skompromitowania go w oczach opinii publicznej lub poniżenia".
Sędzia Sobczak przestrzega, że media publikując pełne dane przestępców powinny zachować "należyty umiar i rozwagę", bo publikując nazwisko, piętnuje także rodzinę skazanego. "Podejmowanie przez dziennikarza - po latach i odcierpieniu kary przez skazanego - sprawy, w której skazany ten odpowiadał i wymienianie w tekście jego danych może być uzasadnione wyłącznie ważnym interesem społecznym (...) Fakt ten może utrudniać proces resocjalizacji skazanego, a nawet uniemożliwić jego powrót do społeczeństwa" - uważa ekspert.(PAP)
wkt/ mat/ itm/ jra/
