Nowa demografia, czyli rosnąca liczba osób starszych i malejący przyrost naturalny, to wyzwanie dla Europy. Należy myśleć o dostosowaniu polityki społecznej, ale też pamiętać o roli relacji w rodzinie - podkreślali eksperci na wtorkowej konferencji w Warszawie.
Konferencję pod hasłem "Równość (zna)czy dzietność? Demograficzne wyzwania Europy" zorganizowała fundacja im. Friedricha Eberta oraz fundacja ICRA.
"Zmiany demograficzne to jedno z najważniejszych wyzwań dla Europy, ponieważ wiążą się m.in. z koniecznością dostosowania polityk społecznych w poszczególnych krajach" - podkreślił podczas konferencji dyrektor biura fundacji Friedricha Eberta w Polsce Knut Dethlefsen.
Jak dodał, zmiany takie jak starzenie się społeczeństwa są z jednej strony pozytywne, ponieważ świadczą o tym, że jesteśmy coraz zdrowsi i żyjemy coraz dłużej, niestety jednocześnie oznaczają większe obciążenie dla państwa i młodszych pokoleń. W związku z tym należy zwiększać aktywność zawodową wszystkich grup np. poprzez wydłużanie lat pracy, ale także budowanie mechanizmów ułatwiających kobietom łączenie opieki nad dziećmi z pracą zawodową.
Dr Dorota Szelewa z Fundacji ICRA zwróciła uwagę, że kraje naszego regionu, oprócz rosnącej długości życia i spadku dzietności, mają także ujemny bilans migracyjny, ponieważ osoby w wieku produkcyjnym wyjeżdżają w celach zarobkowych.
Jak mówiła, odwróceniu uległ tradycyjny argument, że im więcej kobiet pracuje, tym mniejsza jest dzietność. "Obecnie wskaźnik dzietności wzrasta wraz z rosnącym wskaźnikiem zatrudnienia" - przekonywała. W związku z tym trzeba, według niej, kłaść nacisk na dostępność usług opiekuńczych dla dzieci oraz osób starszych, równy rozkład obowiązków, co umożliwia kobietom godzenie pracy z wychowaniem dzieci. Zauważyła, że pozytywny wpływ na sytuację ma wprowadzenie obowiązkowych urlopów ojcowskich, ponieważ ułatwia to zaangażowanie ojców w opiekę nad dziećmi i podział obowiązków.
Prof. Chiara Saraceno z Collegio Carlo Alberto we Włoszech mówiła z kolei, że starzenie się społeczeństwa wiąże się z opieką nad osobami starszymi przy jednoczesnej zmianie tradycyjnego wymiaru rodziny.
Według niej w Europie nadal to kobiety ponoszą główną odpowiedzialność za opiekę zarówno nad dziećmi, jak i osobami starszymi. "To jest podwójne obciążenie, które narasta wraz ze starzeniem się społeczeństwa, a dodatkowo kobiety muszą łączyć je z pracą zawodową" - mówiła. Zwróciła też uwagę, że kobiety są w pewien sposób karane za posiadanie dziecka, ponieważ mają ograniczony dostęp do rynku pracy, niższe wynagrodzenia i emerytury, ograniczony rozwój kariery zawodowej.
Natomiast według prof. Ireny Kotowskiej ze Szkoły Głównej Handlowej o nowej demografii Europy rozmawia się eksponując głównie liczby w populacji i strukturę wieku, a za mało mówi o zmianie relacji w rodzinie. Dodała, że wszystkie kraje w Europie podejmują działania na rzecz odnowy demograficznej, jednak w jej ocenie "zbyt powolne, podczas gdy potrzebne są rozwiązania pilne".
"Działania na rzecz odnowy demograficznej są potrzebne w całej Europie i muszą być nakierowane na umożliwienie łączenia pracy zawodowej z opieką nad dziećmi, a także osobami starszymi" - mówiła Kotowska. "Kraje europejskie bardzo się różnią ze względu na instrumenty polityki społecznej, rynek pracy, a także czynniki kulturowe jak tradycyjna rola kobiet i mężczyzn, więc polityka wspierania rodzin musi być dostosowana do danego kraju" - oceniła.
Według niej skutecznym rozwiązaniem jest m.in. zapewnianie opieki instytucjonalnej dla dzieci także poniżej trzeciego roku życia, dążenie do równości w podziale sprawowania opieki przez kobiety i mężczyzn. Oceniła pozytywnie to, że polski rząd zaproponował kolejne rozwiązania ułatwiające godzenie pracy z wychowaniem dzieci, jednak - jak zaznaczyła - są to propozycje skoncentrowane na to, co zrobić z pierwszym rokiem życia dziecka. Zwróciła uwagę, że system urlopów jest "niespójny", a także za mały akcent położono na zachęty dla ojców w angażowanie się w opiekę. (PAP)
bpi/ pz/ gma/
