Wystawa poświęcona postulatom strajkowym w sierpniu 1980 r. w Stoczni Gdańskiej otwarta zostanie w środę w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku. Okazją do ekspozycji jest 10. rocznica wpisania tablic z postulatami Sierpnia'80 na listę UNESCO "Pamięć Świata".
"Chcemy przypomnieć w multimedialnej i interaktywnej formie historię powstania tych postulatów oraz przetrwania samych tablic" - powiedział w poniedziałek PAP kurator wystawy "21. Dekalog Solidarności", Patryk Klein.
Na wystawie przygotowano 21 stanowisk z telewizorem i tabletem poświęconych każdemu ze strajkowych postulatów. Zwiedzający otrzyma w kasie kartę magnetyczną, na której zostanie zapisany jego login np. imię oraz język, w jakim chce otrzymywać informacje: polski lub angielski. Każdy z postulatów przedstawiony zostanie w krótkiej animacji komputerowej, na zakończenie której pojawią się dwa pytania w formie testu.
"Dla młodych zwiedzających mogą one mieć podchwytliwy charakter. Jedno z nich będzie np. dotyczyć tego, czy PRL-owska cenzura kontrolowała w roku 1980 r. także internet. Dorośli oczywiście wiedzą, że tamtych czasach globalna sieć jeszcze nie istniała, ale dla dzieci i młodzieży urodzonej w wolnej Polsce to nie jest tak zawsze oczywiste. Jak im podczas zajęć edukacyjnych opowiadamy, że w latach 80. były puste półki w sklepach, to one się pytają, czy w Carrefourze też" - mówił Klein.
Na końcu, na dodatkowym multimedialnym stanowisku muzealni goście będą mogli sprawdzić, czy ich odpowiedzi były poprawne i porównać je z wiedzą innych zwiedzających.
Na wystawie można będzie się także zapoznać z wypowiedziami bohaterów sprzed ponad 30 lat m.in. Lecha Wałęsy, Bogdana Borusewicza, Macieja Grzywaczewskiego, Arkadiusza Rybickiego oraz pracowników muzeum: Jerzego Litwina, Mirosława Bruckiego, Wiesława Urbańskiego i Dariusza Chełkowskiego. Brucki wykonał dokładne kopie tablic, a Urbański z pomocą Chełkowskiego przewiózł oryginały z muzeum do swojego domu i ukrywał je przed Służbą Bezpieczeństwa.
Wspomnienia świadków historii pochodzą z filmu dokumentalnego "Ludzie w cieniu Tablic" w reżyserii Grzegorza Karbowskiego i Wojciecha Ostrowskiego, którego premiera odbyła się w połowie października w Centralnym Muzeum Morskim.
Na wystawie "21. Dekalog Solidarności" nie zabraknie oczywiście samych tablic z listą strajkowych postulatów.
Jak wyjaśnił Klein po raz pierwszy, poprzez powieszenie ich pod sufitem, będą one widoczne z obu stron. Pozwoli to dostrzec na odwrocie drewnianej sklejki niedokończony napis czerwoną farbą, świadczący o autentyczności tablic. Ich kopia wykonana została bowiem z jednej strony.
"Będzie to trzecia odsłona tablic na wystawie czasowej w naszym muzeum. Pierwsza odbyła się w 1981 r. i została przerwana wprowadzeniem stanu wojennego. Kontynuacja tej wystawy odbyła się w 1989 r. Ta pierwsza wystawa została otwarta w dawnej kotłowni, gdzie dziś stoi, otwarty w ubiegłym roku, nowoczesny Ośrodek Kultury Morskiej. Historia tablic symbolicznie zatoczyła koło - tablice wróciły w to samo miejsce" - dodał kurator wystawy.
Tablice z 21 postulatami strajkowymi w 2003 r. zostały wpisane na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO "Pamięć Świata" jako jeden z najważniejszych dokumentów XX wieku oraz świadectwo wydarzeń mających przełomowy wpływ na zmiany polityczne, ustrojowe i gospodarcze państw ówczesnego bloku komunistycznego. Postulaty zostały spisane ołówkiem i czerwoną olejną farbą na dwóch płytach ze sklejki. Spisali je w pierwszych dniach strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r. działacze Ruchu Młodej Polski - Maciej Grzywaczewski i Arkadiusz Rybicki.
Po zakończeniu strajku tablice przeniesiono do siedziby Solidarności w Gdańsku. W 1981 r. władze związku przekazały tablice Centralnemu Muzeum Morskiemu z przeznaczeniem na wystawę poświęconą I rocznicy Sierpnia'80 r. Jednocześnie dyrekcja muzeum zdecydowała o wykonaniu kopii tablic.
W chwili ogłoszenia stanu wojennego w grudniu 1981 r. eksponowane na wystawie kopie tablic zostały skonfiskowane przez SB i zaginęły. Oryginalne zabezpieczono w Centralnym Muzeum Morskim, a następnie wywieziono i ukryto na strychu domu konserwatora zabytków Wiesława Urbańskiego, gdzie przetrwały stan wojenny aż do upadku komunizmu. (PAP)
rop/ ls/
