Ludzkie szkielety, wiele z nich z opaskami na oczodołach, wystają znad piasków pustyni w południowo-zachodnim Iraku, gdzie eksperci znaleźli co najmniej dwa masowe groby szyitów zabitych w roku 1991, kiedy siły bezpieczeństwa reżimu Saddama Husajna krwawo stłumiły szyickie powstanie.
Raid Dżuhi, główny sędzia śledczy badający zbrodnie Saddama, powiedział, że dotychczas zgromadzono dowody, iż w represjach, jakie wtedy spotkały szyitów, zginęło przeszło 100 tysięcy osób. Z relacji nieoficjalnych wynika, że liczba ofiar może osiągnąć nawet 180 tysięcy.
"Kiedy zakończymy poszukiwania, będziemy mogli ogłosić liczbę grobów i ofiar - powiedział Dżuhi w sobotę podczas wizyty w miejscu masowych grobów, zrelacjonowanej w poniedziałek przez agencję Associated Press. - Ludzi wsadzano do autobusów i dokądś zabierano. Potem te pojazdy wracały puste".
W Bagdadzie toczy się obecnie proces Saddama i siedmiu jego współpracowników w sprawie śmierci 148 szyitów z miejscowości Dudżail, których zgładzono z zemsty za zamach na dyktatora w tej miejscowości w roku 1982.
W poniedziałek trybunał przesłuchał kilku kolejnych świadków obrony i wyznaczył następną rozprawę na 12 czerwca. Amerykańscy obserwatorzy sądowi sądzą, że trybunał ogłosi wyrok w sierpniu.
Wszystkim oskarżonym grozi kara śmierci przez powieszenie. Prezydent Iraku Dżalal Talabani powiedział jednak, że wątpi, aby wyroki śmierci, jeśli zapadną, zostały wykonane do czasu zakończenia wszystkich procesów.
Saddama czeka ich co najmniej kilka. Wkrótce może odpowiadać w oddzielnej sprawie za ludobójstwo Kurdów w latach 1987-88, kiedy saddamowskie siły bezpieczeństwa zabiły około 100 tysięcy osób. Wstępnie oskarżono go także o zbrodnie wojenne i inne zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym o krwawe stłumienie powstania szyitów w 1991 roku oraz inwazję na Kuwejt w roku 1990.
W końcu maja powództwo przeciwko Saddamowi Husajnowi za wojnę z Iranem w latach 1980-88 wniósł rząd irański.
Dżuhi powiedział, że w areszcie jest przeszło 70 osób zamieszanych w rozprawę z szyitami w roku 1991, po przegranej przez Saddama wojnie w Zatoce Perskiej. Są wśród nich czołowi współpracownicy byłego dyktatora i ludzie niższych szczebli dawnego reżimu.
Sędzia śledczy nie chciał wymieniać nazwisk, powiedział tylko, że w związku z tą sprawą przesłuchano Saddama i jego kuzyna, Alego Hasana Madżida, zwanego też "Chemicznym Alim".
Nowoodkryte masowe groby ofiar represji wobec szyitów z roku 1991 zaczęto odkopywać pod osłoną sił bezpieczeństwa trzy tygodnie temu. Zajmuje się tym 120-osobowy zespół, w którego skład wchodzą także specjaliści zagraniczni, między innymi z USA i Australii.
W jednym z grobów odsłonięto na razie szczątki 28 mężczyzn, w wieku od 20 do 35 lat, w tym szkielet, który miał na przegubie zegarek. Większości ofiar przed egzekucją zawiązano oczy opaskami zrobionymi przeważnie z kafij, czyli tradycyjnych chust noszonych na głowie przez arabskich mężczyzn dla ochrony przed słońcem, piaskiem i wiatrem. (PAP)
xp/ ap/
2442 arch.
