Nieznajomość odmiennych kultur i religii wśród personelu medycznego, bariera językowa oraz nieprecyzyjne przepisy prawa - to m.in. przeszkody w dostępie do opieki zdrowotnej w Polsce dla pacjentów obcokrajowców - wynika z raportu Instytutu Spraw Publicznych.
We wtorek podczas seminarium "Migranci i zdrowie - wyzwania wielokulturowości w praktyce medycznej w Polsce" zaprezentowano raport ISP przygotowany na podstawie badań jakościowych przeprowadzonych w październiku i listopadzie 2012 roku w Polsce.
Jak podkreśliła autorka raportu Bogumiła Jabłecka, w Polsce brakuje oficjalnych statystyk dotyczących liczby, charakteru i kosztów leczenia cudzoziemców. Wyjaśniła, że celem badania było określenie trudności w relacji personelu medycznego z pacjentem w środowisku wielokulturowym i scharakteryzowanie wyzwań z tym związanych.
Raport powstał na podstawie 22 wywiadów, konsultacji z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Rzecznikiem Praw Pacjenta.
"Cudzoziemcy wykazują znaczny brak wiedzy na temat dostępu do systemu ochrony zdrowia i form jego funkcjonowania w Polsce" - oceniła Jabłecka. Dodała, że migranci unikają korzystania ze świadczeń medycznych w Polsce, odkładają wizytę u lekarza do czasu powrotu do kraju pochodzenia, co skutkuje tym, że często trafiają do szpitali w stanie zagrażającym życiu lub w wyniku wypadków.
Badania pokazały, że dostęp do opieki zdrowotnej cudzoziemców jest utrudniony m.in. ze względu na nieznajomość przez personel medyczny religii i obyczajów cudzoziemców. Jabłecka podała przykład zasad islamu, co wpływa m.in. na niechęć pacjentów wobec leków na bazie alkoholu, negocjacje diety i przyjmowania leków podczas ramadanu.
Jabłecka wskazała także na wpływ różnic w obyczajach, np. kulturowo definiowanej roli rodziny. "Duża liczba gości i członków rodziny u szpitalnych pacjentów pochodzących m.in. z Czeczenii, Gruzji i Rosji oraz nadmierne zainteresowanie stanem krewnego, przejawiające się w zadawaniu lekarzom mnóstwa pytań oraz niekiedy kwestionowaniu ich zaleceń, prowadzi do utrudnień w pracy szpitala" - podkreśliła Jabłecka.
Według niej ze względu na różnice kulturowe i posługiwanie się językiem obcym, które są utrudnieniem w komunikacji z lekarzem, szczególnie ważne w sytuacji pracy z pacjentem cudzoziemcem jest zwrócenie uwagi na jasność formułowanego przekazu, np. o dawkowaniu leków i innych zaleceniach.
Kolejną barierę stanowi postrzeganie płci w innych kulturach, np. problem płci lekarza ginekologa dla kobiet wyznania muzułmańskiego, a także sposób postrzegania żeńskiego personelu medycznego przez migrantów płci męskiej, którzy kulturowo nie akceptują autorytetu kobiety.
W raporcie wskazano, że przeszkody formalne w dostępie migrantów do systemu ochrony zdrowia różnią się w zależności od charakteru pobytu cudzoziemca w Polsce. Dla migrantów nieudokumentowanych problemem jest ograniczony zakres bezpłatnego dostępu zawężony do świadczeń zespołów ratunkowych w warunkach pozaszpitalnych. Migranci nieudokumentowani nie mają także możliwości przystąpienia do ubezpieczenia dobrowolnego NFZ.
Natomiast w przypadku cudzoziemców w procedurze uchodźczej barierą jest wymaganie wystawiania skierowań przez lekarzy w ośrodku dla uchodźców na każdą wizytę u innego lekarza.
Jak wskazuje raport, dodatkową trudnością w leczeniu cudzoziemców jest brak wiedzy personelu medycznego w zakresie rozliczania tej grupy pacjentów i niewiedza obcokrajowców na temat funkcjonowania sytemu ochrony zdrowia w Polsce.
Wśród rekomendacji w raporcie wskazano konieczność rozwijania wśród personelu medycznego kompetencji kulturowych, np. w formie szkoleń lub w trakcie studiów medycznych, całościowe badania nad zjawiskiem migracji i zdrowia w Polsce, wprowadzenie lepszego systemu informacji o ochronie zdrowia w Polsce oraz usług translatorskich i formularzy w językach obcych w szpitalach z dużym udziałem pacjentów obcokrajowców. (PAP)
bpi/ bos/ jbr/
