Popularne festiwale, wielkie nazwiska, warte ponad miliard złotych inwestycje i zaangażowanie setek wolontariuszy - w ten sposób Katowice w kończącym się roku udowadniały Polsce, że są nie tylko miastem przemysłu i biznesu, ale również miastem kultury.
Choć stolica Górnego Śląska przegrała rywalizację o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 r., władze miasta postanowiły nie zmniejszać nakładów na przedsięwzięcia kulturalne i nie rezygnować ze zmieniającego postrzeganie miasta hasła "Katowice - Miasto Ogrodów".
Hasło nawiązuje do idei opisanego przez Małgorzatę Szejnert w książce "Czarny ogród" projektu "idealnego miasta ogrodu, zdrowego, przyjemnego, dobrze usposabiającego do życia i pracy". Ogród to metafora przyjaznej i otwartej, przesyconej kulturą, przestrzeni, jaką chce być stolica woj. śląskiego dla mieszkańców i przyjezdnych.
W ciągu minionych dwóch lat katowickie kulturalne "ogrody" odwiedzały wybitne postaci światowej kultury: reżyser Woody Allen, który ze swoim zespołem grał w Katowicach na klarnecie, hiszpański reżyser Carlos Saura, który zaprezentował tu swój spektakl "Flamenco", czy kultowy reżyser David Lynch, który otworzył wystawę swoich fotografii i litografii.
Tysiące fanów uczestniczyło w cieszących się ogólnopolskim uznaniem festiwalach: przeniesionym z Mysłowic alternatywnym OFF Festivalu czy festiwalu nowych trendów muzycznych Tauron Nowa Muzyka. Gwiazdami Górnośląskiego Festiwalu Sztuki Kameralnej "Ars Cameralis" byli w tym roku m.in. brytyjska aktorka i piosenkarka Jane Birkin oraz amerykański piosenkarz i gitarzysta Bill Callahan. Gwiazdy światowego bluesa jak co roku wystąpiły na Rawa Blues Festival.
Łącznie w mijającym roku samorząd Katowic przeznaczył na wydatki związane z kulturą 46,9 mln zł, z czego 11,2 mln zł na działalność biura ESK, obecnie używającego nazwy "Katowice-Miasto Ogrodów".
Na przyszły rok na kulturę zaplanowano ponad 46,3 mln zł, z czego na "Miasto ogrodów" 12 mln zł. Podobną kwotę biuro otrzyma rok później, a w 2014 r. - 13,5 mln zł. W roku 2015, kiedy Katowice obchodzić będą 150-lecie uzyskania praw miejskich, wydatki na to przedsięwzięcie osiągną apogeum i wyniosą 45,7 mln zł. Tym samym za cztery lata Katowice mają stać się Metropolią Kultury. Kilkuletnie wydatki na ten cel sięgną łącznie ponad 100 mln zł.
Władze miasta podkreślają, że starania o tytuł ESK 2016 wyzwoliły w różnych środowiskach tak wielkie pokłady społecznej energii i zaangażowania, że grzechem byłoby ich zmarnotrawienie. Dlatego budżet na przedsięwzięcia kulturalne nie będzie redukowany. W roku 150-lecia - 2015 - Katowice chcą być Europejską Stolicą Młodzieży; aspirują także, by znaleźć się na liście Miast Kreatywnych UNESCO w dziedzinie muzyki.
Sieć Miast Kreatywnych skupia obecnie 29 miast - powstała by promować rozwój kulturowy, ekonomiczny i socjalny. Instytucja-tytuł Europejskiej Stolicy Młodzieży nadawany jest od 2009 r. przez Europejskie Forum Młodzieży. Ma m.in. włączać młodych ludzi w demokrację, organizację przedsięwzięć kulturalnych oraz zwiększać ich szanse na rynku pracy. Miejskie pieniądze przeznaczone wcześniej na projekt ESK teraz mają wspierać m.in. te inicjatywy.
Niezależnie od związanych z tym przedsięwzięć, w ostatnim czasie - jak zauważył w grudniu na Śląsku minister kultury Bogdan Zdrojewski - Katowice stały się największym kulturalnym placem budowy w Polsce, gdzie łączna wartość już realizowanych i zaplanowanych inwestycji przekracza miliard złotych.
W mijającym roku na poprzemysłowym terenie dawnej kopalni "Katowice", z wykorzystaniem pogórniczych budowli, ruszyła budowa nowego gmachu Muzeum Śląskiego, za ponad 320 mln zł. Tę inwestycję samorządu województwa w większości sfinansują środki unijne. W przyszłym roku w pobliżu rozpocznie się budowa nowej siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR), za blisko 200 mln zł. Rozstrzygnięto już przetarg ba wykonawcę obiektu, o unikatowej w światowej skali architekturze.
Trwa modernizacja i rozbudowa Filharmonii Śląskiej w Katowicach (za ponad 30 mln zł); postępują przygotowania do budowy nowej siedziby katowickiej "filmówki" - Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego (za ponad 20 mln zł). Przygotowywany jest projekt cyfryzacji zbiorów Biblioteki Śląskiej.
"Kultura stała się jednym z najlepszych obszarów inwestowania" - mówił w grudniu w Katowicach minister kultury, wskazując, że w inwestowaniu w tę dziedzinę życia ważna jest "międzypokoleniowa zgoda" oraz patrzenie na kulturę jako na przedmiot największej troski - przekształcania miasta przemysłowego w miasto o ważnej ofercie artystycznej i kulturalnej.
Nowa siedziba NOSPR ma stanąć w Katowicach w 2013 r. Powstanie w projektowanym Kwartale Kultury na terenie byłej kopalni "Katowice", w pobliżu hali Spodka. Wewnątrz znajdzie się sala koncertowa na 1672 osoby, zaprojektowana według schematu "pudełko w pudełku". Całkowita powierzchnia obiektu wyniesie 35 tys. m kw. Gmach katowickiej orkiestry z zewnątrz ma nawiązywać do śląskiej architektury. Elewacja budynku będzie pokryta cegłą, a wzorem Nikiszowca - zabytkowego osiedla robotniczego w Katowicach - wnęki okienne zostaną pomalowane na czerwono.
Kwartał Kultury ma kluczowe znaczenie dla rozwoju miasta ze względu m.in. na bliskość ścisłego centrum. Prócz siedziby NOSPR, powstają tam też Międzynarodowe Centrum Kongresowe, którego wykonawcę wyłoniono w październiku, oraz nowa siedziba Muzeum Śląskiego, którego budowa rozpoczęła się w lipcu i potrwa do połowy 2013 r. Wszystkie kondygnacje głównego budynku muzeum znajdą się pod ziemią. Nad powierzchnią będą jedynie szklane wieże, doświetlające podziemne ekspozycje. Zabytkowe budynki przemysłowe dawnej kopalni nie zostaną więc zasłonięte nowym gmachem.(PAP)
mab/ ls/
