*W przyjętym w środę pakiecie raportów na temat postępów Zachodnich Bałkanów i Turcji na drodze do członkostwa w UE Komisja Europejska pochwaliła zwłaszcza Chorwację i Macedonię, zalecając otwarcie negocjacji akcesyjnych ze Skopje. Skarciła też Turcję za liczne braki w poszanowaniu podstawowych wolności i mały postęp w negocjacjach z UE. *
W raporcie, poświęconym Turcji, KE stwierdza naruszenia wolności prasy, równouprawnienia ze względu na płeć, wytykając tak poważne problemy, jak "przemoc w rodzinie", "zabójstwa honorowe" czy "zmuszanie do małżeństw". KE wytyka też brak postępów w sprawie długo oczekiwanego otwarcia tureckich portów lotniczych i morskich dla jednostek z greckiego Cypru, czego Ankara odmawia od czasu podzielenia wyspy w 1974 roku.
UE, która od 2005 r. prowadzi rozmowy akcesyjne z Turcją, już w 2006 roku zamroziła z tego powodu sześć z 35 rozdziałów negocjacyjnych z Turcją.
Wzywając Ankarę do "spełnienia zobowiązań", KE nie zaproponowała jednak w środę nowych sankcji. Komisarz ds. rozszerzenia Olli Rehn chce dać bowiem szansę rozpoczętym w 2008 roku pod egidą ONZ rozmowom turecko-cypryjskie w sprawie zjednoczenia wyspy.
Rehn z zadowoleniem przyjął też "historyczne kroki", jakie w ubiegłym tygodniu podjęły Turcja i Armenia w kierunku normalizacji stosunków. "Proces ten powinien jak najszybciej doprowadzić do pełnego unormowania stosunków między tymi krajami" - powiedział Rehn.
Jeżeli chodzi o cały proces rozszerzenia UE, to Rehn zaapelował, by nie powstrzymywały go dwustronne nieporozumienia między krajami Unii, co dotyczy także sporu między Grecją i Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii (FYROM) o używaną przez Skopje nazwę "Macedonia".
Zdaniem KE, FYROM poczyniła wyraźne postępy i "w wystarczającym stopniu spełnia kryteria polityczne ustalone przez UE na szczycie w Kopenhadze w 1993 roku". Dlatego KE podjęła w środę decyzję o wydaniu zalecenia w sprawie otwarcia negocjacji akcesyjnych ze Skopje. Decyzję jednomyślnie będą musiały podjąć wszystkie kraje UE, w tym Grecja, która dotąd blokowała wszystkie aspiracje swego północnego sąsiada zarówno na forum NATO, jak i UE.
Jeżeli chodzi o najbliższą wejścia do UE Chorwację, to KE stwierdziła, że Zagrzeb zrobił "znaczny postęp", gdy Słowenia i Chorwacja porozumiały się w sprawie sporu granicznego, a Lublana przestała blokować negocjacje (i zamykanie kolejnych rozdziałów). Zdaniem KE, konieczna będzie kontynuacja reform, szczególnie w obszarze sądownictwa, administracji publicznej, walki z zorganizowaną przestępczością i praw mniejszości.
"Jeżeli Chorwacja spełni na czas wszystkie pozostałe warunki, negocjacje akcesyjne będzie można zakończyć w przyszłym roku" - stwierdza raport KE.
Czarnogóra i Albania złożyły niedawno wnioski o członkostwo w Unii i KE wciąż przygotowuje tzw. formalną opinię dla państw UE w tej sprawie. KE chwali, że wybory parlamentarne w obu krajach przebiegły "zgodnie z niemal wszystkimi standardami międzynarodowymi". Do najważniejszych wyzwań zarówno w Albanii, jak i Czarnogórze należy umacnianie praworządności i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania instytucji państwowych i administracji.
KE zaapelowała do przywódców Bośni i Hercegowiny o przyspieszenie najważniejszych reform, "wolę polityczną" spełnienia wymogów, jakie stawia integracja europejska, oraz "wspólną wizję ogólnego kierunku, w jakim podąża Bośnia i Hercegowina".
Co się tyczy Serbii, to zdaniem KE kraj ten "musi wykazać bardziej konstruktywną postawę w sprawie Kosowa". KE z zadowoleniem oceniała natomiast stałą współpracę Serbii z międzynarodowym trybunałem ds. zbrodni wojennych w dawnej Jugosławii.
Prezentując pakiet rozszerzeniowy, Rehn podkreślił, że jest on "wyrazem naszego zaangażowania na rzecz europejskiej przyszłości Bałkanów Zachodnich i Turcji".
"W tych trudnych czasach kryzysu gospodarczego wnioski o członkostwo złożone przez Albanię i Czarnogórę są dowodem na niesłabnącą siłę przyciągania Unii oraz podkreślają naszą rolę w szerzeniu stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu. Wniosek Islandii nadaje naszemu programowi rozszerzenia nowy wymiar" - powiedział.
Przypomniał, że od 2010 roku obowiązywał będzie ruch bezwizowy dla obywateli Czarnogóry, Serbii i FYROM, co przyniesie obywatelom "namacalne korzyści". Obiecał, że Komisja do połowy 2010 roku przedstawi wnioski legislacyjne, by ruchem bezwizowym objąć także Albanię oraz Bośnię i Hercegowinę, pod warunkiem spełnienia przez te kraje ustalonych warunków.
Inga Czerny (PAP)
icz/ kot/ kar/
