Kilkaset zdigitalizowanych pamiątek z przełomu 1989 r. takich jak podziemna prasa, ulotki wyborcze, kartki żywnościowe, dokumenty, ubrania czy zabawki zgromadzono w ramach polskiej odsłony Europeany 1989, projektu dokumentującego przemiany w Europie w 1989 r.
Europeana to utworzona w 2008 r. przez Komisję Europejską europejska cyfrowa biblioteka i archiwum. Gromadzi i zapewnia dostęp do pochodzących z różnych krajów zdigitalizowanych materiałów z bibliotek, archiwów, muzeów i archiwów audiowizualnych.
W ramach specjalnego projektu Europeana 1989 dokumentowane będą przemiany, które w roku tym miały miejsce w Polsce oraz w innych krajach byłego bloku wschodniego. Przedsięwzięcie ma na celu "stworzenie żywego i pełnego obrazu rewolucyjnych wydarzeń (...) w Europie" - wyjaśniają organizatorzy. "Poprzez gromadzenie opowiadań, zdjęć, filmów, nagrań dźwiękowych z każdego kraju zaangażowanego w przemiany 1989 roku, stworzone zostanie archiwum cyfrowych pamiątek z tamtego czasu" - tłumaczą.
Zbiórki pamiątek zaplanowano w okresie od czerwca 2013 do czerwca 2014 r. w siedmiu krajach: Polsce, Czechach, Niemczech, na Węgrzech oraz na Litwie, Łotwie i w Estonii. Kolekcja ma być gotowa w 2014 r. na 25. rocznicę przemian r. 1989. W czerwcu projekt zainaugurowano w naszym kraju zapraszając Polaków do umieszczania w internecie wspomnień i pamiątek związanych z przemianami lat 80.
Jego częścią były zbiórki pamiątek zorganizowane w Warszawie, Poznaniu i Gdańsku przez Europeanę i Narodowy Instytut Audiowizualny. Podczas zbiórek wolontariusze digitalizowali przedmioty codziennego użytku, zdjęcia, filmy czy nagrania dźwiękowe. Pamiątki zwracano właścicielom, a ich elektroniczne wersje i fotografie trafiły na stronę cyfrowego archiwum: www.europeana1989.eu.
W Polsce do kolekcji trafiło kilkaset pamiątek. Przekazano m.in. obszerną prywatną kolekcję czarno-białych zdjęć z festiwalu w Jarocinie w 1988 r. Wśród zgromadzonych pamiątek znajdują się także albumy z nielegalnymi znaczkami pocztowymi przedstawiającymi znanych działaczy opozycji z lat 80. wytworzone samodzielnie przez ich właściciela, który wraz z przyjaciółmi kopiował je w prywatnym mieszkaniu.
"Zgodnie z hasłem projektu +Europeana 1989 - My stworzyliśmy historię+ przyświecał nam jasny cel: udokumentowanie historii przemian z perspektywy zwykłych ludzi żyjących w tamtych czasach, ich opowieści, doświadczeń, zmagań, radości i smutków. Zwykli ludzie tworzą niezwykłą historię i właśnie to chcieliśmy podkreślić - mówi koordynator projektu Europeana 1989 Frank Drauschke.
Michał Merczyński, dyrektor Narodowego Instytutu Audiowizualnego, organizatora zbiórek w Polsce zaznacza, że cieszy się, iż Polacy przynieśli tak różnorodne pamiątki. "Chociaż od początku sami zachęcaliśmy uczestników do dzielenia się swoimi przedmiotami i wspomnieniami, byliśmy zaskoczeni tym, jak wiele interesujących historii kryje się w pozornie zwykłych rzeczach codziennego użytku. Jesteśmy przekonani, że to świetny materiał do utrwalenia pamięci o tamtych czasach - podkreśla Merczyński.
Osoby, które nie mogły przybyć na zbiórki organizowane w Polsce mogą wzbogacić zasoby archiwum online. Wystarczy zarejestrować się na stronie www.europeana1989.eu i przesłać cyfrowe wersje nagrań, skany lub fotografie przedmiotów dotyczących wydarzeń z końca lat 80. wraz opisami towarzyszących im wspomnień.
Obecnie cyfrowe archiwum projektu Europeana 1989 zawiera prawie 8 tys. pozycji i stale się rozrasta. "Zbiórki pamiątek w Polsce to dopiero początek tworzenia wspólnego europejskiego archiwum online. Zaczęliśmy nad Wisłą, bo właśnie tu wszystkie ważne dla Europy zmiany miały swój początek. W sierpniu projekt przenosi się do państw bałtyckich, a następnie do Czech, Niemiec i na Węgry. Nie oznacza to jednak zakończenia projektu w Polsce. Przez cały czas można dodawać swoje pamiątki bezpośrednio na stronie projektu, przyczyniając się tym samym do tworzenia jeszcze pełniejszego obrazu przemian" - dodaje koordynator projektu Europeana 1989. (PAP)
akn/ ls/
