Wszystkie kluby parlamentarne zapowiedziały we wtorek poparcie projektu dotyczącego stosowania przez służby kontroli operacyjnej i zwiększenia kontroli nad np. podsłuchami. Głosowanie nad projektem w środę.
Zgodnie z rządowym projektem nowelizacji Kodeksu postępowania karnego prokurator generalny będzie przedstawiał Sejmowi i Senatowi coroczną, jawną informację o liczbie wnioskowanych i zastosowanych technik operacyjnych. Informacja ta będzie także zawierać dane o efektach sądowego i prokuratorskiego nadzoru nad tymi czynnościami. Zaostrzeniu mają ulec kryteria pozwalające na wydanie zgody na stosowanie podsłuchów.
Przewodniczący sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych Marek Biernacki (PO) przedstawiając projekt, którego pierwsze czytanie odbyło się w Sejmie w końcu kwietnia ubiegłego roku powiedział, że proponowane przepisy "w sposób jednolity definiują przesłanki stosowania kontroli operacyjnej". Dodał, że zaproponowane przez komisję poprawki, m.in. doprecyzowały uprawnienia wywiadu skarbowego do stosowania kontroli operacyjnej. "Posłowie z komisji obawiali się, że z powodu nieprecyzyjnych zapisów może dojść do zwiększenia kompetencji wywiadu skarbowego do wykorzystywania materiałów z podsłuchów" - mówił.
"Należy się zgodzić co do konieczności tych zmian, ustawa zapewnia merytoryczną i efektywną kontrolę sądu i prokuratora nad czynnościami operacyjnymi organów ścigania" - mówił Marek Ast (PiS). Z kolei Jarosław Matwiejuk (SLD) określił projekt jako "nowatorski i przełomowy". Za projektem opowiedział się także PSL. "Klub PSL w pełni uznaje potrzebę tych rozwiązań, czemu damy wyraz w głosowaniu" - mówił przedstawiciel tej partii Mirosław Pawlak.
Nowelizacja przewiduje zakaz wykorzystywania dowodów uzyskanych w wyniku kontroli procesowej oraz kontroli operacyjnej w innych postępowaniach niż postępowanie karne. Chodzi na przykład o postępowania przed sądami cywilnymi czy sądami pracy.
Wprowadzony zostanie też obowiązek dołączenia do wniosku o zgodę materiałów operacyjnych uzasadniających ten wniosek. Obecnie składany jest tylko wniosek bez materiałów uzasadniających. Zmiana, w ocenie autorów projektu, ma zapewnić możliwość nie tylko formalnej, ale i merytorycznej oceny wnioskowanych czynności operacyjnych.
Materiały z podsłuchów, które w ocenie służb są istotne dla bezpieczeństwa państwa, będą mogły być przechowywane dopiero po zatwierdzeniu przez warszawski sąd okręgowy, na pisemny wniosek szefa służby, po uzyskaniu zgody prokuratora generalnego. Uznano zatem konieczność sprawowania nadzoru przez organy zewnętrzne nad podejmowaniem decyzji o˙zachowaniu materiałów pochodzących z kontroli operacyjnej.
W projekcie zobowiązano też organa ścigania do powiadomienia prokuratora o wydaniu i wykonaniu zarządzenia dotyczącego zniszczenia materiałów z kontroli operacyjnej, które nie potwierdziły informacji o popełnieniu przestępstwa.
"W wypadkach niecierpiących zwłoki, kontrolę i utrwalanie rozmów telefonicznych może zarządzić prokurator, który obowiązany jest zwrócić się w˙terminie trzech dni do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie postanowienia. Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie wniosku w terminie pięciu dni na posiedzeniu bez udziału stron. Sąd zarządza zniszczenie utrwalonych zapisów, gdy nie zatwierdził postanowienia prokuratora. Zaskarżenie postanowienia wstrzymuje jego wykonanie" - tak ma brzmieć przepis pozwalający stosować podsłuch jeszcze przed zgodą sądu, ale wymagający uzyskania potem jego "zgody następczej".
Wiceminister sprawiedliwości Piotr Kluz zapewnił, że sądy są przygotowane do zmian zawartych w nowelizacji.
Jan Widacki (DKP-SD) zwrócił natomiast uwagę, że poza podsłuchem, podglądem i kontrolą korespondencji, pojawiły się nowe formy działań służb - kontrole bilingów telefonicznych i ustalanie logowań telefonów komórkowych w określonych miejscach. Dodał, że tego typu działania powinny być również poddane pod kontrolę sądów.
W sejmowej podkomisji trwają także prace nad innymi unormowaniami odnoszącymi się do tych kwestii - poselskim projektem określającym zasady stosowania przez służby czynności operacyjno-rozpoznawczych. Biernacki przypomniał, że w tym projekcie unormowana zostanie także kwestia kontroli bilingów. Jak zapowiadano prace nad tym projektem podkomisja powinna zakończyć w lutym.(PAP)
mja/ bos/ jbr/
