Kraków to miasto, z którym papież Jan Paweł II był związany w sposób szczególny. Mieszkał tam 40 lat w okresie młodości, studiów i pracy jako kapłan, a później biskup i metropolita. To także miejsce, które najczęściej odwiedzał podczas pielgrzymek do Polski.
Karol Wojtyła bywał w Krakowie jeszcze jako uczeń wyższych klas gimnazjum, zapraszany przez ks. Kazimierza Figlewicza - swojego szkolnego katechetę i spowiednika z Wadowic - na obchody Wielkiego Tygodnia w Katedrze na Wawelu.
Na stałe Karol Wojtyła przeniósł się do Krakowa wraz z ojcem latem 1938 r. Zamieszkali w mieszkaniu w domu przy ulicy Tynieckiej 10, wybudowanym niegdyś przez jego wuja.
Mieszkanie to miało dla Karola znaczenie szczególne. Tu w 1941 roku zmarł jego ojciec. Tu odbywały się próby Teatru Rapsodycznego, w którym próbował swych sił aktorskich. Tu wreszcie zadecydowała się jego przyszłość - jesienią 1942 roku wstąpił do seminarium. Na ścianie kamienicy znajduje się obecnie tablica upamiętniającą papieża. "W tym domu w latach 1938-44 mieszkał student Karol Wojtyła, późniejszy kardynał metropolita krakowski, Ojciec Święty Jan Paweł II".
Podczas okupacji niemieckiej Karol Wojtyła pracował w fabryce chemicznej Solvay. Najpierw w kamieniołomach na Zakrzówku przy załadunku wapienia i jako pomocnik strzałowego, a potem w fabryce w Borku Fałęckim, gdzie zatrudniono go w oczyszczalni wody przy kotłowni.
Jako pracownik Solvay'u Karol Wojtyła często zachodził do pobliskiego sanktuarium w Łagiewnikach, gdzie znajduje się grób s. Faustyny - orędowniczki Miłosierdzia Bożego. Miejsce to odwiedzał wielokrotnie jako ksiądz, biskup, metropolita krakowski. Podczas pielgrzymki w sierpniu 2002 r. papież konsekrował Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Zawierzył wtedy świat Miłosierdziu Bożemu i wezwał Kościół do przekazywania posłannictwa św. Faustyny.
Na terenie łagiewnickiego sanktuarium powstaje obecnie Centrum Jana Pawła II "Nie lękajcie się!". 11 czerwca 2011 roku zaplanowano uroczyste poświęcenie dolnego kościoła, którego patronem będzie nowy błogosławiony. W świątyni umieszczona zostanie wówczas także najcenniejsza relikwia - ampułka z krwią Jana Pawła II, pobraną przez lekarzy w ostatnim dniu jego życia.
Jesienią 1938 roku Karol Wojtyła rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, przerwane przez wybuch wojny. Jeszcze podczas okupacji - w 1942 r. Karol Wojtyła rozpoczął studia na tajnych kompletach Wydziału Teologicznego UJ jako kleryk zakonspirowanego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej.
Do dzisiaj w archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego zachowała się karta z wykazem wykładów i ocen, które w roku 1945 uzyskał na III roku studiów Wojtyła. Poza jedną oceną dobrą z psychologii, były to same noty "bardzo dobre" i "celujące".
Na UJ młody Wojtyła był asystentem i wykładał katolicką etykę społeczną. W 1948 r. uzyskał stopień doktora, a w 1954 r., zanim władze usunęły wydział teologiczny z Uniwersytetu, habilitację. UJ nie zapomniał o swoim wykładowcy i studencie i nadał papieżowi 22 czerwca 1983 r. tytuł doktora honoris causa.
Kard. Karol Wojtyła troszczył się także o wydział teologiczny, który działał mimo usunięcia z Uniwersytetu. Dzięki jego staraniom, w 1974 r. wydziałowi został przyznany tytuł wydziału "papieskiego". 8 grudnia 1981 r. Jan Paweł II ustanowił Papieską Akademię Teologiczną, składającą się z trzech wydziałów: teologii, filozofii i historii Kościoła.
Na mapie Krakowa miejscem szczególnym dla Ojca Świętego była Katedra Wawelska. To właśnie do katedry przybiegł 1 września 1939 r. na wieść o wybuchu wojny, by się wyspowiadać. Tu, w krypcie św. Leonarda, po otrzymaniu święceń kapłańskich odprawił 2 listopada 1946 r. mszę prymicyjną. (Karol Wojtyła miał potrójną prymicję - oprócz mszy w Katedrze Wawelskiej odprawił jeszcze msze św. w kościele na Dębnikach i w rodzinnych Wadowicach).
28 września 1958 r., w prezbiterium katedry odbyła się konsekracja biskupia księdza Karola Wojtyły, a 9 lipca 1967 r. - ingres kardynalski metropolity krakowskiego. Jako papież odwiedzał katedrę na Wawelu za każdym razem, gdy przyjeżdżał do Krakowa.
Kościołem, z którym Wojtyła związał się na początku swojej drogi kapłańskiej, była bazylika św. Floriana. Trafił tam w 1949 r. i jako młody wikary pracował do 1951 r. Przy kościele zorganizował duszpasterstwo akademickie, początkowo wśród studentów pobliskiej Politechniki Krakowskiej i studentek z internatu sióstr nazaretanek z ul. Warszawskiej. Patronował też ministrantom, nawiązując bliskie, rodzinne więzi z ich rodzinami.
W Pałacu Arcybiskupów Krakowskich na ulicy Franciszkańskiej 3 Karol Wojtyła po raz pierwszy zamieszkał w sierpniu 1944 r., będąc studentem konspiracyjnego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej. Jako biskup metropolita krakowski osiadł w nim na stałe w 1964 roku i mieszkał aż do wyboru na papieża w 1978 roku. Podczas każdej wizyty w Krakowie, budynek przy Franciszkańskiej 3 zamieniał się w rezydencję papieża.
Za każdym razem, gdy Ojciec Święty odwiedzał Kraków, na placu przed kościołem oo. franciszkanów gromadziły się tłumy młodzieży, licząc, że Jan Paweł II choćby na chwilę ukaże się w oknie pałacu arcybiskupów. Po raz pierwszy Ojciec Święty podszedł do okna w 1979 r. i do późnych godzin nocnych prowadził dialog z rozśpiewaną i rozmodloną młodzieżą. Podobnie było podczas następnych pielgrzymek.
Jako biskup, a potem metropolita krakowski, szczególną opieką otaczał wiernych w Nowej Hucie-Bieńczycach, którzy w 1960 r., zasłynęli z walki w obronie krzyża. Władze komunistyczne nie godziły się na wybudowanie tam kościoła. Bp Wojtyła odprawiał więc msze pod gołym niebem. Świątynia powstała kilka ulic dalej. W październiku 1967 r. - już jako kardynał - sprawował mszę św. na rozpoczęcie budowy. Gotowy kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, zwany także Arką Pana, konsekrował 15 maja 1977 r.
W Krakowie w wojskowej części Cmentarza Rakowickiego spoczywają rodzice Jana Pawła II: matka papieża Emilia z Kaczorowskich (1884-1929), ojciec Karol (1879-1941) oraz brat Edmund, lekarz szpitala miejskiego w Bielsku, który, zaraziwszy się dyfterytem, zmarł w 1932 roku, mając zaledwie 26 lat. Papież podczas każdego pobytu w Krakowie odwiedzał rodzinny grób Wojtyłów.
Władze Krakowa odwdzięczyły się swojemu współobywatelowi, nadając mu złoty Medal Cracoviae Merenti, przyznawany osobom szczególnie zasłużonym dla miasta. Pomniki papieża stoją w kilku miejscach w mieście. Jego imieniem nazwano ważną arterię biegnącą do Nowej Huty. Jan Paweł II jest także patronem szpitala, w którym przed wojną dwukrotnie przebywała na leczeniu siostra Faustyna oraz patronem Międzynarodowego Portu Lotniczego Kraków-Balice.
W Krakowie istnieje szlak turystyczny "Ścieżkami Jana Pawła II". Otwarto go w sierpniu 2002 roku na dwa dni przed przyjazdem papieża z ostatnią pielgrzymką do Polski. Szlak przygotował Urząd Miasta Krakowa. Specjalnie oznaczony szlak wiedzie przez 20 miejsc związanych z życiem Karola Wojtyły: studenta polonistyki, robotnika, aktora, poety, seminarzysty, księdza, biskupa i głowy Kościoła katolickiego. (PAP)
rgr/ itm/ mhr/
