Nagrania wideo świadków bombardowania baskijskiej Guerniki autorstwa amerykańskiej artystki Anity Glesty oraz zdjęcia fotografa Wojciecha Wilczyka pokazujące obiekty poprzemysłowe w Polsce można od piątku oglądać w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK.
Obie ekspozycje są elementem projektu artystycznego "Odciski pamięci", którego celem jest pokazanie różnych aspektów pamięci.
Na wystawę-prezentację multimedialną "Guernika" amerykańskiej autorki instalacji, rzeźb i wideo Anity Glesty składa się kilka nagrań wideo. W wywiadach przeprowadzonych przez Amerykankę, świadkowie bombardowanej w 1937 r. baskijskiej Guerniki relacjonują tamto wydarzenie.
Jak powiedziała w rozmowie z PAP Glesta, do utrwalenia wspomnień tych osób zainspirowało ją wydarzenia z 11 września 2001 r. i zniszczenie Word Trade Center, którego była naocznym świadkiem. Jej zdaniem "zamach na Word Trade Center, podobnie jak zbombardowanie Guerniki, miał wpływ na historię świata, zwłaszcza na historię Zachodu".
Nagrania ze świadkami bombardowania Guerniki powstały pięć lat temu. Jak wyjaśniła Glesta, nie chciała malować, fotografować czy rzeźbić osób, które przeżyły bombardowanie. Chciała z nimi porozmawiać, nagrać ich kamerą i w postaci instalacji multimedialnej pokazać światu to, co mają do przekazania.
"Tę wystawę - prezentację mojego projektu multimedialnego tu, w Polsce, traktuję bardzo osobiście. Moi przodkowie pochodzili stąd. Byli polskimi Żydami" - wyznała Glesta.
Zdaniem kuratora ekspozycji Delfiny Piekarskiej Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, zrewitalizowana przestrzeń dawnej fabryki Schindlera, jest właściwym miejscem na pokazanie prac poświęconych wydarzeniom w Guernice. "Jest to miejsce, gdzie historia i pamięć są ciągle obecne. Umieszczenie waśnie w tym muzeum pracy Glesty jest próbą pokazania, w jaki sposób funkcjonuje pamięć indywidualna i jak przeradza się w pamięć zbiorową, tworząc +pomniki+ poświęcone utracie, zniszczeniu" - skomentowała kurator wystawy.
Guernikę w kwietniu 1937 r. zbombardowały niemieckie oddziały Legionu Condor, a także lotnictwo włoskie, wspierające generała Francisco Franco w czasie wojny domowej w Hiszpanii (1936-1939). Celem agresorów było zniszczenie mostu na rzece Oca, infrastruktury drogowej oraz wycofujących się oddziałów Frontu Ludowego. W bombardowaniu zginęło ok. 250 Basków.
Zwiedzający muzeum mogą obejrzeć też prace fotografa, poety i krytyka sztuki Wojciecha Wilczyka.
W latach 2003 do 2006 r. fotografował on budynki fabryk przemysłowych, a zwłaszcza te już nieczynne i ulegające rozpadowi. W MOCAK-u znalazło się kilkanaście dzieł artysty z tego okresu. Wśród nich jest m.in. zdjęcie Cementowni Grodziec i Niedomickich Zakładów Celulozy.
Na pomysł utrwalenia obiektywem aparatu fotograficznego obiektów postindustrialnych Wilczyk wpadł dziewięć lat temu, kiedy jechał podmiejskim pociągiem z Krakowa do Katowic. "Na wysokości Jaworzna-Szczakowej, gdzie skład zwalnia z powodu kiepskiego stanu torowiska, zobaczyłem w oknie wagonu zjawiskowo wyglądające poprzemysłowe ruiny. Kominy, hale i obłe silosy tajemniczego wówczas przeznaczenia, obserwowałem u schyłku jesiennego dnia, pod światło i z dramatycznymi chmurami w tle. Postanowiłem tam wrócić z aparatem fotograficznym" - opisał fotograf.
Od piątku krakowianie i turyści mają także możliwość zwiedzenia w MOCAK-u ekspozycji podsumowującej dorobek istniejącej od 50 lat międzynarodowej grupy artystycznej Fluxus, a zwłaszcza jej działań podczas europejskich festiwali organizowanych w latach 60. i 70.
Widzowie zobaczą fotografie, nagrania wywiadów z artystami, wizualizacje, prezentacje dokumentujące lokalne wydarzenia artystyczne.
Ekspozycja stanowi część projektu realizowanego w kilku europejskich muzeach i instytucjach kultury. Jego inauguracja odbyła się w lipcu w Akademie der Kunste w Berlinie. Oprócz MOCAK-u wystawa odwiedzi m.in. Nikołaj Kunsthal w Kopenhadze, Centrum Sztuki Współczesnej (CAC) w Wilnie oraz Instytut Goethego w Paryżu.
Wystawy czynne będą do 27 stycznia 2013 r. (PAP)
bko/ ls/ jbr/
