Nie można obniżać wymogów stawianych osobom pragnącym wykonywać zawód prawniczy - oceniła Krajowa Rada Sądownictwa, negatywnie opiniując projekty zmian dopuszczające absolwentów prawa jako pełnomocników w sprawach cywilnych.
Prace nad nowelizacjami Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące tej kwestii trwają w Sejmie od początku roku. W styczniu do sejmowej komisji trafiły dwa projekty przewidujące rozszerzenie grupy osób uprawnionych do występowania przed sądami jako pełnomocnicy w sprawach cywilnych. Zgodnie z propozycjami Komisji Nadzwyczajnej "Przyjazne Państwo" oraz posłów PiS pełnomocnikiem mógłby być nie tylko profesjonalny adwokat lub radca prawny, ale też osoba, która ukończyła studia prawnicze.
Oba - zbliżone do siebie projekty - krytycznie oceniła Krajowa Rada Sądownictwa w opinii zamieszczonej na swych stronach internetowych. Według KRS, przedstawione propozycje "zmierzają do obniżenia kryteriów, jakie winny spełniać osoby, które mają wykonywać czynności o szczególnym charakterze i doniosłości z punktu widzenia zadań państwa i zapewnienia obywatelom właściwych środków ochrony gwarantowanych konstytucyjnie praw i wolności".
"Dopuszczenie do reprezentowania stron w postępowaniu sądowym przez absolwentów wydziałów prawa, którzy posiadają jedynie wiedzę teoretyczną, stwarza poważne zagrożenie dla interesów obywateli, przy czym nie sposób uznać, by zabezpieczeniem tych interesów był wymóg posiadania przez osoby mające świadczyć pomoc prawną ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej" - głosi stanowisko KRS. Według Rady, "skala szkód, jakie może wyrządzić stronie osoba niemająca odpowiedniego przygotowania oraz praktyki zawodowej, jest ogromna i w żaden sposób nie zostanie zrekompensowana przez wypłatę odszkodowania".
KRS zaznaczyła także, iż "proponowane zmiany nie stawiają potencjalnym pełnomocnikom żadnych wymogów w zakresie etyki czy obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, co stwarza pole do nadużyć, w szczególności wykorzystywania naiwności osób niemających doświadczenia w obrocie prawnym".
Zgodnie z rozważanymi nowelizacjami Kpc poszerzeniu uległby krąg osób uprawnionych do występowania przed sądami cywilnymi oraz przed sądami administracyjnymi. Podstawową kategorią pełnomocników stałyby się osoby, które ukończyły wyższe studia prawnicze i uzyskały tytuł magistra lub ukończyły zagraniczne studia prawnicze uznane w Polsce. Projekty przewidują obowiązkowe ubezpieczenie takich osób od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności pełnomocnika. W sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego przewidziana jest nadal wyłączność adwokatów i radców prawnych na reprezentowanie stron.
Projekt zaproponowany przez komisję "Przyjazne państwo" dopuszcza także możliwość wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego przez osobę, która ukończyła wyższe studia prawnicze.
Jak w styczniu - podczas sejmowej debaty - argumentowali zwolennicy projektów, jedynie minimalna część obywateli uczestniczących w sprawach cywilnych w Polsce korzysta z usług profesjonalnego pełnomocnika. Ponadto nowelizacja ma wprowadzić "wolny rynek usług prawnych".
Krytycznie o projektach wypowiadał się resort sprawiedliwości, według którego proponowane zmiany nie pozwalają na wystarczającą weryfikację gwarancji jakości usług świadczonych przez absolwentów prawa. Ponadto, jak wskazywał, w ostatnim okresie zwiększył się i uległ usprawnieniu nabór na aplikacje prawnicze.
Według obecnego zapisu Kpc, "pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia". (PAP)
mja/ abr/ bk/
