Najważniejsze osiągnięcia rządu Tadeusza Mazowieckiego to przebudowa gospodarcza i reforma samorządowa - uważa socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego prof. Ireneusz Krzemiński.
24 sierpnia 1989 r. Mazowiecki został powołany na funkcję premiera, 12 września - został powołany jego rząd.
Socjolog podkreślił w rozmowie z PAP, że w ciągu ostatnich dwudziestu lat zmieniały się oceny rządu Mazowieckiego, również jego własne, jego przyjaciół naukowych i politycznych. "W tej chwili jestem skłonny uznawać jednak przede wszystkim ogromne osiągnięcia rządu Mazowieckiego i wpisać go bardzo pozytywnie w naszą historię" - powiedział.
Przypomniał o atmosferze, która towarzyszyła powstaniu tego rządu, o powszechnej ekscytacji: ludzie - mówił - dyskutowali o tym w kolejkach, na plaży, w autobusach.
"To było jednak wielkie wydarzenie, coś, co poruszało nawet tych Polaków, którzy byli nieufni wobec ustaleń Okrągłego Stołu czy wobec wyników wyborów 4 czerwca. Powstanie tego rządu było niezwykle istotnym znakiem, że coś doniosłego w Polsce ulega zmianie" - powiedział Krzemiński.
Jego zdaniem pierwszy niekomunistyczny rząd w bardzo dużym stopniu spełnił oczekiwania dotyczące przemian w kraju. "Rząd Mazowieckiego podjął się, poprzez realizację planu Balcerowicza, niezwykle ryzykownego, właściwie dotychczas nie występującego zjawiska, przebudowy typowo socjalistycznej gospodarki w gospodarkę rynkową" - powiedział.
Podkreślił też wagę zmian w prawie, które umożliwiły powstanie samorządu lokalnego, co - jego zdaniem - zbudowało podstawy nowego, demokratycznego państwa, a także nowych, demokratycznych stosunków między władzą a społeczeństwem.
Według niego, rzeczą oczywistą było wprowadzenie wolności słowa, zastosowanie tych praw obywatelskich, których Polacy byli pozbawieni.
Socjolog negatywnie ocenia natomiast rząd Mazowieckiego za brak rozliczenia PRL, co - w jego ocenie - ma znaczenie symboliczne w świadomości Polaków.
Jego zdaniem nowa Rzeczypospolita ze swoimi osiągnięciami: przebudową gospodarczą, prawami obywatelskimi, reformą samorządową, nie była doceniana w świadomości społecznej, dlatego że przemiany ustrojowe odbywały się stopniowo, bez dostatecznego rozgłosu.
"Nie dokonano żadnego symbolicznego kroku, nie zbudowano żadnego symbolu powstania nowej Polski. Do tej pory mam pretensję największą do rządu Mazowieckiego o brak rozliczenia PRL, a przede wszystkim o brak ustanowienia symbolu nowego początku, nowej Polski" - podkreślił Krzemiński.
Dodał, że z perspektywy czasu - jako obywatel i jako socjolog - zwraca też uwagę na niedostatek debaty publicznej, niewłączenie Polaków do "powszechnej rozmowy". Jego zdaniem walka polityczna, która rozgorzała niemal natychmiast z powstaniem rządu Mazowieckiego, była tak prowadzona, że zwykli obywatele, aby uczestniczyć w przemianach, musieli właściwie wyjść na ulicę i protestować.
Według niego przemiany zachodzące w Polsce były szokiem dla krajów sąsiadujących i inspirowały tam przemiany. Zdaniem socjologa nie można sobie wyobrazić np. upadku Muru Berlińskiego bez powstania rządu Mazowieckiego. "To właśnie to dało siłę kanclerzowi Niemiec Helmutowi Kohlowi do działań na rzecz zjednoczenia Niemiec" - ocenił. (PAP)
agn/ ura/ par/ jbr/
