W piątek przed Sejmem Litwy odbędzie się wiec przeciwko kontrowersyjnej ustawie o oświacie - zapowiedzieli we wtorek polskie organizacje społeczne na Litwie. Ma w nim wziąć udział ponad pięć tysięcy osób.
"Będziemy żądać nauczania w szkołach mniejszości narodowych wszystkich przedmiotów w języku ojczystym; anulowania ujednolicenia egzaminu z języka litewskiego jako ojczystego i państwowego; równego traktowania szkół z państwowym językiem nauczania ze szkołami mniejszości narodowych" - napisali w rozpowszechnianej we wtorek ulotce organizatorzy wiecu: Komitety strajkowe szkół mniejszości narodowych i Forum Rodziców Szkół Polskich na Litwie.
Swe poparcie dla wiecu wyrazili Związek Polaków na Litwie, Akcja Wyborcza Polaków na Litwie i Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie "Macierz Szkolna".
Jak poinformował koordynator Forum Rodziców Mirosław Szejbak, powołując się na przewodniczącą litewskiego Zrzeszenia Nauczycieli Szkół Rosyjskich Ellanę Katate, "tym razem w wiecu również rosyjskie szkoły mają wziąć bardziej aktywny udział".
Piątkowy wiec będzie kolejną akcja protestacyjną społeczności polskiej w tym miesiącu. 2 września Polacy żądali pozytywnych rozwiązań w kwestii szkolnictwa polskiego na Litwie, a przede wszystkim zawieszenia, bądź odwołania przyjętej w marcu ustawy o oświacie, która ich zdaniem uderza w oświatę mniejszości narodowych. Na początku września szkoły polskie rozpoczęły też strajk. Został on jednak zawieszony po powołaniu polsko-litewskiego zespołu ekspertów ds. edukacji.
W poniedziałek w Warszawie odbyło się drugie posiedzenie zespołu, ale - w ocenie społeczności polskiej - nie osiągnięto żadnego porozumienia, a przede wszystkim w kwestii kluczowej - ujednolicenia egzaminu z języka litewskiego.
Od lat na Litwie w szkołach z polskim językiem nauczania wszystkie egzaminy maturalne składane są w języku państwowym, litewskim. Egzaminy dla uczniów ze szkół litewskich i mniejszości narodowych są takie same. Różni się jedynie egzamin z litewskiego. W szkołach litewskich jest on składany jako egzamin z języka ojczystego, a w szkołach mniejszości narodowych, m.in. w polskich, jest składany jako język państwowy.
Zgodnie z założeniem ustawy o oświacie, która została przyjęta przez litewski Sejm w marcu br., egzamin z litewskiego ma być ujednolicony we wszystkich szkołach. Ministerstwo oświaty Litwy postanowiło, że taka praktyka będzie stosowana już w 2013 roku.
Z tym kategorycznie nie zgadzają się Polacy na Litwie. Przypominają, że program nauczania języka litewskiego w szkołach polskich różni się od programu nauczania tego języka w szkołach litewskich. A poza tym, język litewski dla Polaków nigdy nie będzie ojczystym, a jedynie wyuczonym, dlatego - twierdzą - ujednolicanie egzaminu nie jest sprawiedliwe, jest krzywdzące.
W poniedziałek polsko-litewski zespół ekspertów ustalił, że decyzja o ujednoliceniu egzaminu nie zostanie odwołana, natomiast ministerstwo oświaty Litwy wydłuży okres przejściowy, o co najmniej osiem lat.
"Nas to nie zadawala, gdyż za rok przyjdzie nowy minister i skróci ten okres przejściowy o piąć lat albo o sześć. Chcemy ustawowego zapisu, że egzamin z języka litewskiego w szkołach litewskich i mniejszości narodowych nie będzie ujednolicany" - powiedział PAP przewodniczący Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie, członek zespołu eksperckiego Józef Kwiatkowski.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ ala/ jbr/