Sądecki skrzypek ludowy Franciszek Kurzeja odebrał w piątek Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. Gala wręczenia odznaczenia była połączona z promocją "Słownika gwary górali łąckich" Moniki Kurzei i promocją monografii "Łącko i Gmina Łącko" pod redakcją prof. Juliana Dybca.
Uroczystość nadania wyróżnienia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, która odbyła się w Małopolskim Centrum Kultury Sokół w Nowym Sączu, połączona była z obchodami 94. urodzin artysty.
Starosta sądecki Jan Golonka mówił podczas wieczoru, że działalność artystyczna Kurzei, który jeździł po Polsce i występował jako skrzypek oraz jego liczne udziały w festiwalach i konkursach muzycznych przyczyniły się do rozwoju sądeckiego folkloru. "Dziś dzięki panu w naszej fonotece jest ponad 120 płyt zespołów regionalnych Sądecczyzny" - powiedział starosta.
Wicemarszałek województwa małopolskiego Leszek Zegzda podkreślił wagę kultury ludowej w rozwoju Małopolski. "Małopolska jest silna i dumna, bo jej kultura ma dwie mocne podstawy. Jedną z nich jest tzw. kultura wysoka, której symbolem może być Szymborska, Wyspiański, Wajda, a drugą - kultura ludowa, której uosobieniem jest Franciszek Kurzeja" - mówił marszałek.
Podczas uroczystości Monika Kurzeja, stryjeczna wnuczka Franciszka Kurzei, autorka wydanego "Słownika gwary górali łąckich", opowiedziała o pracy nad słownikiem. "Stryj Franciszek szczególnie wiele mi pomógł w zbieraniu słów gwarowych" - wspominała autorka. Słownik liczy ok. 3 tys. haseł.
Według dialektologa prof. Józefa Kąsia z Uniwersytetu Jagiellońskiego, w południowej Polsce gwara jeszcze nie obumarła. Są jednak regiony, których mieszkańcy zatrudniają "specjalistów od gwary", ponieważ chcą uczyć się swojego wymarłego języka. "Jeśli w przyszłości nie będzie prac takich jak np. słowniki regionalnej gwary, to wcale nie ma gwarancji, że kultura ludowej zaniknie" - przestrzegł profesor.
W piątek odbyła się też prezentacja obszernej monografii "Łącko i gmina Łącko" pod red. prof. Juliana Dybca. "Przywiązanie mieszkańców naszego regionu do naszej małej ojczyzny jest bardzo silne" - mówił wójt gminy Łącko Janusz Klag. "Niejedna gmina chciałaby mieć taką monografię. Jej powstanie możliwe było dzięki zaangażowaniu wielu osób i zajęło wiele lat" - przypomniał wójt. W monografii została szczegółowo opisana m.in. historia, kultura, religia, szkolnictwo gminy.
Franciszek Kurzeja urodził się 1919 r. w Kiczni, gmina Łącko koło Nowego Sącza. Jest jednym z najwybitniejszych skrzypków ludowych Sądecczyzny. Sam nauczył się gry na skrzypcach i fujarce. Związany m.in. z zespołami: Wieś Tworząca Mieczysława Czcibora-Cholewy, Małe Łącko, Górale Łąccy z Łącka, Dolina Dunajca, Gorce. W roku 1986 r. został wyróżniony nagrodą im. Oskara Kolberga za całokształt pracy twórczej na rzecz kultury ludowej. Jest dwukrotnym laureatem Baszty - głównej nagrody przyznawanej podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków w Kazimierzu Dolnym. W 2004 r. otrzymał odznakę honorową Zasłużony dla Ziemi Sądeckiej. W 2005 r., decyzją prezydenta Rzeczpospolitej Polski, otrzymał Złoty Krzyż Zasługi za całokształt pracy na rzecz kultury ludowej. (PAP)
bko/ sto/
