Szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne mogą część lekcji WF realizować w formach alternatywnych, np. w formie zajęć tanecznych, rekreacyjno-zdrowotnych lub aktywnej turystyki. Z raportu MEN wynika, że najchętniej robią to gimnazja.
Zgodnie z ustawą o kulturze fizycznej uczniowie klas czwartych, piątych i szóstych szkół podstawowych oraz gimnazjów mają w tygodniu cztery lekcje wychowania-fizycznego w tygodniu, zaś uczniowie szkół ponadgimnazjalnych trzy lekcje. Część z tych godzin - jak zapisano w rozporządzeniu ministra edukacji - mogą realizować w formach alternatywnych.
Gdy wprowadzano taką możliwość argumentowano, że możliwość uczestnictwa w innych formach aktywności fizycznej zachęci do udziału w nich tych uczniów, którzy nie chcą uczestniczyć w lekcjach WF lub z przyczyn zdrowotnych nie mogą uczestniczyć w konkretnych formach zajęć.
W maju tego roku Ministerstwo Edukacji Narodowej przeprowadziło badanie ankietowe dotyczące realizacji w szkołach wychowania fizycznego w formach alternatywnych. Przeprowadzono je w 2736 szkołach w Polsce: w tym 1272 szkołach podstawowych, 615 gimnazjach i 849 szkołach ponadgimnazjalnych, czyli w 10 proc. szkół każdego typu w całej Polsce. Dobór próby było losowy i systematyczny. Z badania wyłączono szkoły specjalne.
Z badania wynika, że we wdrożeniu alternatywnych form wychowania fizycznego przodują gimnazja - lekcje WF w takiej formie prowadzi 51 proc. gimnazjów. Prowadzi je także 26 proc. szkół podstawowych i 17 proc. szkół ponadgimnazjalnych.
Dyrektorzy szkół, którzy nie rozszerzyli oferty edukacyjnej o inne formy wychowania fizycznego, wymieniając powody, dlaczego tak się stało, najczęściej wskazywali na dużą odległość zamieszkania uczniów od szkoły i konieczność organizacji dowozu ich do szkoły i do domu (w zależności od typu szkoły taką odpowiedź podawało od 45 do 34 proc. dyrektorów) oraz niewystarczającą bazę sportową (odpowiedzi takie podawało od 31 do 33 proc. dyrektorów).
30 proc. dyrektorów szkół, w których nie są realizowane alternatywne formy, zadeklarowało, że zmieni się to z początkiem nowego roku szkolnego 2010/2011, 22 proc. - że od września 2011 r., 32 proc. - od września 2012 r., a 16 proc. - od września 2013 r.
Wśród szkół, które realizują zajęcia wychowania fizycznego w formach alternatywnych, najwięcej jest szkół realizujących trzy godziny zajęć wychowania fizycznego w formach tradycyjnych i jedną godzinę w innych formach - 62 proc. szkół podstawowych i 49 proc. gimnazjów. Natomiast 38 proc. szkół podstawowych i 51 proc. gimnazjów przeznacza tygodniowo dwie godziny na realizację zajęć wychowania fizycznego w formach tradycyjnych i dwie godziny w formach alternatywnych.
W szkołach ponadgimnazjalnych łączna liczba obowiązkowych godzin zajęć wychowania fizycznego w tygodniu wynosi trzy; 45 proc. placówek na zajęcia alternatywne przeznacza jedną godzinę, a 55 proc. dwie godziny.
Najwięcej uczniów w ramach innych formy wychowania fizycznego uczestniczy w zajęciach sportowych (w szkołach podstawowych jest to 57 proc., w gimnazjach - 61 proc., w szkołach podstawowych - 53 proc.) i rekreacyjno-zdrowotnych (odpowiednio: 34 proc., 25 proc., 26 proc.). W zajęciach tanecznych uczestniczy w szkołach podstawowych 4 proc. uczniów, w gimnazjach - 9 proc., w szkołach ponadgimnazjalnych - 12 proc., a w aktywnych formach turystyki odpowiednio: 4 proc., 5 proc., i 10 proc.
Najczęściej wskazywanymi przez dyrektorów szkół obiektami (innymi niż pozostający w dyspozycji szkoły), z których korzystają uczniowie podczas zajęć będących alternatywnymi formami wychowania fizycznego były: basen - 33 proc., tereny biegowe - 14 proc., stadion lekkoatletyczny - 10 proc., lodowisko - 8 proc., siłownia - 7 proc. - kort tenisowy - 3 proc., strzelnica - 2 proc.. Pozostałe wskazania obiektów (np. kręgielnia, stadnina koni, ściana wspinaczkowa czy przystań wodna) nie przekraczają 2 proc.
W ramach innych form realizacji lekcji WF uczniowie uczęszczali najczęściej na następujące zajęcia: gry zespołowe - 21 proc., pływanie i spory wodne - 13 proc., lekkoatletyka - 11 proc., taniec - 8 proc, gimnastyka - 7 proc., aerobik i fitness - 7 proc., tenis - 5 proc. W innych zajęciach odsetek uczniów nie przekraczał 2 proc.
Z badania wynika także, że zdecydowana większość nauczycieli prowadzących zajęcia WF w formach alternatywnych ma kwalifikacje do nauczania wychowania fizycznego, a ponad połowa spośród nich ma dodatkowe uprawnienia w dziedzinie kultury fizycznej i sportu (tytuł instruktora lub trenera).
Jak czytamy we wnioskach do raportu, organizując zajęcia wychowania fizycznego w innych formach szkoły uwzględniały głównie zainteresowania uczniów i możliwości kadrowe, a w najmniejszym stopniu tradycje sportowe środowiska, miejsce zamieszkania uczniów oraz tradycje sportowe szkoły. (PAP)
dsr/ abe/ dym/
