# Dochodzi komentarz MEN #
19.02. Warszawa (PAP) - Szkoły publiczne, które mają być głównym miejscem tzw. edukacji włączającej, nie są odpowiednio przygotowane do pracy z uczniami niepełnosprawnymi o specjalnych potrzebach edukacyjnych - oceniła NIK w najnowszym raporcie.
Najwyższa Izba Kontroli w przesłanym PAP we wtorek raporcie przypomniała, że Polska w 2012 r. ratyfikowała Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych; przewiduje ona stworzenie systemu tzw. edukacji włączającej w ogólnodostępnych szkołach publicznych.
"Dzięki niej uczeń nie tylko integruje się z pełnosprawnymi rówieśnikami, lecz także uczestniczy w społeczności klasowej na równych zasadach, mając takie same prawa i obowiązki" - podkreśliła NIK. Dodała, że taki system jest także mniej kosztowny - średni miesięczny koszt kształcenia ucznia w szkole integracyjnej jest o ok. jedną piątą niższy niż w szkole specjalnej.
W ocenie NIK, obecny system kształcenia uczniów z niepełnosprawnościami nie jest przygotowany do realizacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Przewiduje ona włączenie takich uczniów do ogólnego systemu edukacji w szkołach publicznych. "Szkoły te jednak mają za mało specjalistycznych kadr, nie są też odpowiednio wyposażone i dostosowane architektonicznie" - wynika z raportu Izby.
NIK zwróciła uwagę, że polski system kształcenia osób z niepełnosprawnościami tradycyjnie opiera się głównie na szkołach specjalnych. Kontrola pokazała, że są one lepiej przygotowane do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi - dysponują specjalistyczną kadrą i są lepiej wyposażone. "Kształcenie w takich szkołach jest jednak mniej efektywne, gdyż uczeń nie nabywa kompetencji społecznych przydatnych do samodzielnego funkcjonowania w życiu codziennym i na rynku pracy" - napisano w raporcie.
"Szkoły publiczne, które mają być głównym miejscem +edukacji włączającej+, nie są odpowiednio przygotowane do pracy z uczniami niepełnosprawnymi o specjalnych potrzebach edukacyjnych" - stwierdzili kontrolerzy.
Z raportu wynika, że nauczyciele w tych szkołach w większości przypadków nie mają odpowiednich kwalifikacji ani doświadczenia w zakresie pedagogiki specjalnej. Nie są też przekonani do tej idei - z anonimowej ankiety przeprowadzonej wśród 1800 nauczycieli wynika, że tylko 17 proc. popiera pomysł włączenia uczniów niepełnosprawnych do ogólnego systemu edukacji.
Dyrektorzy szkół tłumaczą, że nie zatrudniają nauczycieli z dodatkowymi kwalifikacjami dla niepełnosprawnych uczniów, ponieważ m.in. brakuje etatów.
Kontrola NIK w 40 szkołach pokazała, że z powodu braku specjalistycznej kadry w 18 szkołach publicznych z oddziałami integracyjnymi i czterech szkołach specjalnych nie prowadzono lub ograniczano zajęcia zalecone uczniom z niepełnosprawnościami przez publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne.
Barierą w szkołach publicznych jest też brak odpowiedniego wyposażenia oraz nieodpowiednie rozwiązania architektoniczne. Kontrola NIK wykazała, że w 12 szkołach uczniowie z niepełnosprawnością ruchową nie mogli swobodnie poruszać się po budynku z powodu braku podjazdów czy wind przy schodach, a sale lekcyjne w 26 szkołach publicznych nie były w pełni przystosowane do prowadzenia zajęć np. z uczniami słabowidzącymi.
Izba badała także organizację przez szkoły nauczania indywidualnego. Większość szkół, zarówno publicznych z oddziałami integracyjnymi jak i specjalnych (32 na 40 skontrolowanych), prawidłowo zorganizowała nauczanie indywidualne i umożliwiła uczniom uczestnictwo w życiu szkoły. Jednak niektóre placówki nie zapewniły uczniom odpowiedniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub nie opracowały indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dla każdego ucznia.
NIK doceniła działania Ministerstwa Edukacji Narodowej na rzecz stworzenia odpowiedniego systemu kształcenia osób niepełnosprawnych. Izba przypomniała, że resort ten opracował pakiet zmian organizacyjnych i prawnych, dzięki którym możliwe jest wprowadzenie "edukacji włączającej". Przygotowano także 489 liderów w dziedzinie kształcenia specjalnego, którzy następnie w całej Polsce organizowali szkolenia dla dyrektorów szkół, nauczycieli i samorządowców.
W komentarzu do wyników kontroli resort edukacji poinformował, że wraz Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotował rozporządzenie w sprawie kształcenia nauczycieli. Przyjęto w nim, że każdy absolwent studiów wyższych przygotowujących do zawodu nauczyciela będzie miał - przynajmniej w stopniu niezbędnym - wiedzę i umiejętności w zakresie pozwalającym na podjęcie pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
W związku z potrzebą specjalistycznego doskonalenia nauczycieli, w resorcie trwają prace nad stworzeniem systemu wspomagania przedszkoli, szkół i placówek - napisało też MEN.
Jak poinformowało ministerstwo, w 2010 r. resort edukacji przeznaczył na likwidację barier architektonicznych w szkołach 9,3 mln zł z rezerwy części oświatowej subwencji; wszystkie poprawnie złożone pod względem formalnym wnioski samorządów zostały pozytywnie rozpatrzone.
Kontrola dotyczyła lat szkolnych: 2009/2010, 2010/2011 i 2011/2012 i objęła m.in. Ministerstwo Edukacji Narodowej, urzędy miast i starostwa powiatowe oraz 40 szkół publicznych, w tym 22 szkoły specjalne i 18 szkół ogólnodostępnych (cztery integracyjne i 14 z oddziałami integracyjnymi). (PAP)
dsr/ bpi/ abr/ jra/
