Wystawami, konkursami dla młodzieży, seminariami i uroczystościami w miejscach związanych z powstaniem styczniowym w całym kraju zostanie uczczona 150. rocznica wybuchu zrywu. Patronat nad wieloma uroczystościami objął prezydent Bronisław Komorowski.
Inauguracja obchodów z udziałem prezydenta odbędzie się w środę w Pałacu Prezydenckim. W związku z rocznicą na stronie internetowej Kancelarii Prezydenta ma zostać uruchomiona specjalna zakładka, gdzie dokumentowane będą wszelkie aktywności związane z obchodami.
Wśród wydarzeń planowane jest m.in. złożenie 22 stycznia przez prezydenta wieńca pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego. Tego dnia Komorowski otworzy też wystawę poświęconą powstaniu w Muzeum Wojska Polskiego. 22 stycznia weźmie również udział w uroczystości zapalenia zniczy pamięci na grobach powstańców styczniowych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.
Dzień wcześniej Komorowski ma otworzyć w Kordegardzie wystawę poświęconą powstaniu utworzoną ze zbiorów Fundacji Czartoryskich i Muzeum Narodowego w Krakowie. W ramach obchodów planowane jest też zapalenie zniczy na grobach powstańców styczniowych na terenie całego kraju.
Na 21 stycznia zaplanowano także stołeczne uroczystości rocznicowe, w formie capstrzyku żołnierskiego. Odbędą się one na stokach Cytadeli Warszawskiej, w miejscu stracenia ostatniego dyktatora powstania Romualda Traugutta.
Stolica organizuje również liczne projekty edukacyjne i konkursy poświęcone tematyce powstańczej dla uczniów. Konkurs plastyczny "Warszawa pamięta powstanie styczniowe" adresowany jest do młodzieży szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Organizatorzy chcą by uczestnicy poznali m.in. miejsca związane z powstaniem w Warszawie i biografie jego uczestników oraz wykonali, przy użyciu różnych technik plastycznych, prace zainspirowane wydarzeniami 1863 r. w stolicy.
Zorganizowana zostanie także poświęcona powstaniu edycja konkursu varsavianistycznego dla uczniów gimnazjów pt. "Lubię to!". Zaplanowano również konkurs na esej dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych "Powstanie styczniowe - powód do refleksji". W obchody szczególnie zaangażowane są dwie stołeczne szkoły - XLV Liceum Ogólnokształcące im. Romualda Traugutta i Szkoła Podstawowa nr 30 im. Powstańców 1863 r., w której nastąpi inauguracja programu rocznicowego, w ramach którego zaplanowano także np. wycieczkę śladami Traugutta.
W obchody włączą się też stołeczne placówki archiwalne i muzealne. Archiwum Główne Akt Dawnych 21 stycznia otwiera wystawę "Mors sola victris, gloria victis. Śmierć jedynym zwycięzcą, chwała zwyciężonym" ukazującą sylwetki uczestników zrywu - zarówno znanych jak dyktatorzy Romuald Traugutt czy Marian Langiewicz, jak i szeregowych żołnierzy powstania oraz zwykłych obywateli i ich postawy wobec zrywu. Archiwalia pokazane na wystawie m.in. listy, zdjęcia i wspomnienia, ukazują nastroje społeczne przed wybuchem powstania, okres walki zbrojnej, represje i skutki społeczne zrywu.
22 stycznia Muzeum Historii Polski zaprasza do stołecznej Biblioteki Uniwersyteckiej na interaktywną wystawę "1863. Gra o niepodległość", która przeniesie nas w lata 50. i 60. XIX w. Ekspozycja przygotowana w formie labiryntu ma charakter multimedialny. Widzowie zobaczą m.in. wydruki archiwalnych, rzadko pokazywanych dokumentów, plakatów, map, fotografii przedstawiających powstańców i Warszawę tamtego okresu, zaś przy stole sztabowym zapoznają się z przebiegiem słynnych bitew powstańczych.
Muzeum Narodowe w Kielcach uczci rocznicę powstania aż trzema wystawami. Pierwsza "Między nadzieją a zwątpieniem" zostanie otwarta 18 stycznia w oddziale Muzeum w Pałacyku H. Sienkiewicza w Oblęgorku (pow. kielecki). Wśród prezentowanych eksponatów znajdą się dokumenty, fotografie, listy i broń związana z powstaniem. Drugim wydarzeniem będzie wystawa sztuki współczesnej prac Józefa Krzysztofa Oraczewskiego "Biało-Czerwona" w główniej siedzibie Muzeum Narodowego.
25 lutego w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego, również oddziale kieleckiego Muzeum Narodowego odbędzie się wernisaż wystawy literackiej "Panna Salomea i Książę Odrowąż" poświęconej powieści "Wierna rzeka". Na wystawie zaprezentowane zostanie m.in. pierwsze wydanie powieści, jedyny rękopis książki i kostiumy z filmu - ekranizacji powieści. Pojawią się także tłoki pieczętne, biżuteria żałobna, dokumenty i odznaczenia powstańcze. Zaprezentowane zostaną też ilustracje córki autora, Moniki Żeromskiej do książki.
Kielce planują uczcić rocznicę powstania również wspólną sesją Rady Miejskiej Kielc i Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego. Później mają zostać złożone kwiaty na wzgórzu Karczówka i Cmentarzu Starym, gdzie znajdują się mogiły powstańców. Sesja ma rozpocząć cykl rocznicowych wydarzeń, wśród których zaplanowano m.in. rajdy turystyczne i seminaria.
Obchody rocznicowe przy grobowcu powstańców styczniowych i przy miejscu ich straceń odbędą się też 22 i 23 stycznia w Lublinie. Odsłonięty zostanie również Obelisk Powstańców Styczniowych.
W nietypowy sposób zryw zostanie uczczony na Śląsku. W Sosnowcu 1 lutego odbędzie się widowisko poświęcone powstaniu z udziałem artystów m.in. Pawła Kukiza i Janusza "Yaniny" Iwańskiego.
Widowisko będzie podzielone na części odwołujące się do najistotniejszych wydarzeń z okresu zrywu: demonstracji patriotycznych, branki do wojska carskiego, ogłoszenia manifestu, walk, pierwszych sukcesów m.in. opanowania Sosnowca, a następnie porażek i represji. Ostatnia część nawiązuje do wkładu powstańców w odzyskanie niepodległości w 1918 r.
Koncertowi będą towarzyszyć wizualizacje przygotowane na podstawie materiałów archiwalnych, takich jak ryciny, fotografie i dokumenty oraz specjalnie wyprodukowane sekwencje filmowe i animowane. Na scenie zostaną wykonane na żywo utwory muzyczne głównie z okresu powstania, ale również późniejsze oraz specjalnie skomponowane na widowisko.
Patronat na wieloma uroczystościami rocznicowymi objął prezydent Bronisław Komorowski.(PAP)
akn/ mlu/ mow/
