Toksyna botulinowa, która pozwala rozluźnić przykurczone mięśnie osób po udarze mózgu powinna trafić na listę leków refundowanych - mówili uczestnicy czwartkowej konferencji "Udar mózgu. I co dalej?", zorganizowanej w Warszawie.
W Polsce udaru mózgu doznaje rocznie około 75 tys. osób. U większości pozostawia trwały ślad w postaci niepełnosprawności. Jest główną przyczyną inwalidztwa u osób po 40 roku życia.
Następstwem uszkodzenia mózgu może być niesprawność ruchowa, zaburzenia czucia, mowy, widzenia czy amnezja. Obecna na konferencji Agnieszka Prasol w styczniu 2010 roku doznała udaru krwotocznego, po którym nastąpił niedowład lewej połowy ciała. Codzienne czynności stały się trudne i niewykonalne bez pomocy najbliższych. "Nagle z osoby aktywnej i samodzielnej stałam się osobą kompletnie zależną od innych, wymagającą ciągłej rehabilitacji pod nadzorem specjalistów" - opowiadała.
Do najbardziej dokuczliwych i bolesnych następstw udaru mózgu należy niesprawność ruchowa, spowodowana niedowładem lub wzmożonym napięciem mięśniowym (spastyczność poudarowa).
Poudarowa spastyczność pojawia się u dorosłych, gdy mięśnie nie odpowiadają na wysyłane przez mózg sygnały dotyczące ich rozluźnienia. Trwały, bolesny skurcz uniemożliwia ruch i zwykłą, codzienną aktywność. Bardzo często stanowi główny problem w rehabilitacji i codziennym życiu, ponieważ jest źródłem dotkliwego bólu. Charakterystyczne dla pacjentów ze spastycznością są: zaciśnięta pięść, nadmiernie zgięty nadgarstek i łokieć oraz ramię przyciśnięte do piersi. Oznacza to trudność w wykonywaniu podstawowych czynności - ubieraniu się, myciu czy spożywaniu posiłków. Spastyczność sprzyja także powstawaniu trwałych przykurczów, deformacji stawowych, odleżyn, zakrzepicy żylnej oraz infekcji.
Kluczową rolę w rekonwalescencji po udarze mózgu odgrywa rehabilitacja i fizjoterapia. Rehabilitacja umożliwia przyspieszenie procesu regeneracji oraz zmniejszenie fizycznych i psychicznych następstw choroby. "Rehabilitacja po udarze jest koniecznością, która będzie mi towarzyszyć do końca życia. Do tej pory udało mi się wypracować postępy w chodzeniu i poruszaniu ręką. Muszę jednak nieustannie ćwiczyć sama i z rehabilitantami, aby mózg ich nie zapomniał. To trochę jak nauka języków obcych, zapomina się, gdy się nie ćwiczy" - mówiła Agnieszka Prasol.
Już od kilkunastu lat u osób po udarze stosowane jest leczenie toksyną botulinową. Może pomóc zarówno osobom z ciężkimi porażeniami, uwalniając je od bólu i skurczów, jak i z porażeniami lekkimi, w których wystarczy ostrzyknąć toksyną pojedynczy mięsień, aby na przykład sprawnie pisać na komputerze.
W Polsce wciąż nie wprowadzono programu terapeutycznego dla osób zmagających się ze spastycznością, pomimo otrzymania w 2009 r. pozytywnej rekomendacji Agencji Oceny Technologii Medycznych.
"Toksyna botulinowa stwarza możliwości poprawy w zakresie napięcia mięśniowego, bólu, higieny, samodzielności. Jednorazowa dawka działa 3-4 miesiące i stwarza dogodne okno terapeutyczne dla fizjoterapii, która w dalszych miesiącach pomoże w pokonaniu napięcia mięśniowego i przywracaniu sprawności ruchowej" - mówi prof. Jarosław Sławek z Interdyscyplinarnej Grupy Ekspertów ds. spastyczności.
Brak dostępu polskich pacjentów do skutecznej i powszechnie stosowanej na świecie terapii spastyczności dotyka rocznie około 2000 osób, których jakość życia mogłaby ulec znaczącej poprawie - poinformował prof. Sławek. Koszt botoksu nie jest wielki - średnio 400 złotych miesięcznie, ale często przekracza to możliwości finansowe osób po udarze.
Jak zapewnił Wojciech J. Matusewicz, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych to, że jesteśmy jedynym poza Rumunią krajem w Europie nie refundującym leczenia osób po udarze botoksem to głównie wina procedur. Jeszcze tego lata botoks powinien trafić na listę leków refundowanych.
Organizatorami konferencji "Udar mózgu. I co dalej?" były Fundacja Udaru Mózgu oraz Interdyscyplinarna Grupa Ekspertów ds. Spastyczności.(PAP)
pmw/ tot/
