O współpracy między IPN a jego ukraińskim odpowiednikiem, m.in. wspólnych publikacjach dotyczących Wielkiego Głodu z lat 1932-1933, rozmawiała w poniedziałek żona prezydenta Ukrainy Katerina Juszczenko z prezesem IPN Januszem Kurtyką.
Żona prezydenta Ukrainy zwiedziła także archiwa Instytutu, gdzie odnalazła informacje na temat swojego ojca - ofiary represji niemieckich.
Pierwszej damie Ukrainy towarzyszyli m.in. szef ukraińskiego odpowiednika IPN Ihor Juchnowski oraz sekretarz ukraińskiej Międzyresortowej Komisji ds. Wojen i Represji Politycznych Swiatosław Szeremeta.
"Na spotkaniu pani prezydentowej z prezesem IPN Januszem Kurtyką omówiono dotychczasową współpracę pomiędzy Instytutem Pamięci Narodowej a instytucjami ukraińskimi" - powiedział PAP rzecznik IPN Andrzej Arseniak. Dodał, że prezes IPN przedstawił Katerinie Juszczenko działalność wszystkich pionów Instytutu.
Po spotkaniu z szefem IPN Juszczenko zwiedziła archiwa Instytutu, gdzie - jak powiedział Arseniuk - odnalazła informacje na temat swojego ojca. "To są dane z przechowywanej w IPN kopii akt z bazy w Bad Arolsen" - wyjaśnił.
"Ta informacja o ojcu pani prezydentowej wyszła nieoczekiwanie podczas przeglądania tego, co znajduje się w naszych zbiorach" - powiedział rzecznik IPN.
(W niemieckim mieście Bad Arolsen znajduje się utworzone w 1955 r. przez aliantów archiwum, które gromadzi pod auspicjami Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża wszelkie materiały dotyczące ofiar niemieckich zbrodni wojennych)
Według Arseniuka, IPN od kilku lat prowadzi ożywioną współpracę ze stroną ukraińską dotyczącą Wielkiego Głodu z lat 1932-1933 na Ukrainie. W jej ramach polscy i ukraińscy historycy wydali m.in. tom dokumentów pt. "Wielki Głód na Ukrainie 1932-1933".
Wspólna polsko-ukraińska publikacja o Wielkim Głodzie - jak tłumaczył rzecznik IPN - miała na celu przedstawienie niepublikowanych wcześniej dokumentów, które dotyczyły tragedii głodu na terenie sowieckiej Ukrainy w latach 1932-1933 oraz reakcji mniejszości ukraińskiej w II Rzeczypospolitej Polskiej na napływające informacje zza wschodniej granicy.
Ponadto rzecznik IPN poinformował, że od 2001 r. IPN-owska Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu współpracuje z Państwowym Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy w zakresie prac archiwalno-historycznych. "Podjęto tę współpracę, mając na uwadze poszerzenie wiedzy historycznej dotyczącej najnowszych dziejów Polski, a w szczególności tragicznych losów Polaków w latach 1939-1956 na terenach byłego ZSRR" - podkreślił Arseniuk.
Dodał, że współpraca ze stroną ukraińską obejmuje także dzieje ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce oraz konflikt polsko-ukraiński rozgrywający się w latach 1939-1948 na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej.
Katerina Juszczenko jest prezesem rady nadzorczej Międzynarodowej Dobroczynnej Fundacji "Ukraina 3000". Od lat apeluje do Ukraińców na całym świecie o zbieranie informacji i dokumentów dotyczących Wielkiego Głodu na Ukrainie w latach 1932-1933. Do tej pory fundacja, która działa od 2001 r., zebrała dane dotyczące ok. 1,5 mln ofiar głodu.
Wielki Głód - klęska wywołana przez stalinowski reżim, który narzucił chłopom obowiązkowe, nieodpłatne dostawy produktów rolnych w wymiarze przekraczającym możliwości produkcyjne wsi - pochłonęła w latach 1932-33 co najmniej 3,5 miliona istnień.
Historycy uważają, że głód, który doprowadził do likwidacji chłopstwa jako grupy społecznej, miał na celu złamanie oporu wobec kolektywizacji, który na Ukrainie był największy. W najgorszym okresie Wielkiego Głodu umierało do 25 tys. ludzi dziennie. Dochodziło do przypadków kanibalizmu, nie wiadomo na jaką skalę.
W maju 2003 roku Rada Najwyższa (parlament) Ukrainy w posłaniu do narodu uznała Wielki Głód za ludobójstwo. Oceniła, że po raz pierwszy w historii państwo zastosowało konfiskatę żywności jako broń masowego niszczenia wobec własnego narodu w celach politycznych. Ustawę w tej sprawie ukraiński parlament przyjął jednak w listopadzie 2006 roku. Podobne akty uchwaliło 26 innych krajów, w tym także Polska - 6 grudnia 2006 roku.
Rezolucję dotyczącą Wielkiego Głodu uchwalił także Parlament Europejski. Uznał on tragedię za "wstrząsającą zbrodnię przeciwko ludności Ukrainy i przeciwko ludzkości", unikając jednak określenia "ludobójstwo".(PAP)
nno/ mkr/ hes/ jra/
