*"Pisanie" - taki tytuł nosi tom rozmów z Ryszardem Kapuścińskim, które przeprowadził Marek Miller. Książka, do której dołączona będzie płyta DVD z nagraniem jednej z rozmów, trafi do księgarń jeszcze w styczniu. *
Dyskusje, które na temat pisania reportażu Marek Miller prowadził wielokrotnie z Ryszardem Kapuścińskim, tworzą oś książki "Pisanie". Jej treść dopełniają fragmenty innych wywiadów, artykułów i książek Ryszarda Kapuścińskiego na temat sztuki reportażu, uporządkowane tematycznie przez Marka Millera.
Autor "Cesarza", "Szachinszacha", "Imperium", "Hebanu" opowiada o całym procesie twórczym - od wymyślenia tematu, poprzez zbieranie informacji, opracowanie materiału, po żmudny trud samego pisania. Zwraca uwagę na niezwykle istotne szczegóły, jak tytuł czy pierwsze zdanie tekstu. Chociaż z założenia mówi o ogólnych zasadach powstawania reportażu, przede wszystkim zwierza się ze swojej metody pracy, zwłaszcza że ilustruje opowieść wspomnieniami i anegdotami ze swego życia, podróży reporterskich, spotkań ze studentami dziennikarstwa.
Do pisania książek Kapuścińskiego skłoniło poczucie niedosytu. "Wracałem po wyjeździe i czułem, że nie powiedziałem tego, co bym chciał naprawdę powiedzieć, ponieważ typ pisania agencyjnego jest szalonym zubożeniem rzeczywistości. W związku z tym pomyślałem sobie, że muszę zrobić coś innego. (...) istnieje rodzaj faktu, który nie wchodzi do normalnego opisu dziennikarskiego: klimat, nastrój, wrażenie ulicy, temperatura społeczeństwa; jak wygląda kraj, jak wygląda to niebo, pod którym dzieje to wszystko? Bo to wszystko składa się na rzeczywistość, w której istniejemy. I kiedy wracałem do Polski, miałem poczucie, że tego wszystkiego w moim pisaniu nie ma. Wiedziałem, że jestem świadkiem wydarzeń, które mogą rozstrzygać o dalszych losach ludzkości na pokolenia, na wieki. I że to, co piszę w tych kilku, kilkunastu czy kilkudziesięciu depeszach, jest szalenie ubogie. To tylko wąziutki wycinek, który nie oddaje całej głębi, całej potęgi wydarzeń, całego dramatyzmu, całej tej wielkiej epopei ludzkości, na jaką
patrzę. I dlatego dawało mi to coraz większe poczucie niezaspokojenia i rosnącą potrzebę powiedzenia czegoś ponad to, czego wymaga ode mnie moja agencja, mój zawód" - mówił Kapuściński w rozmowie z Millerem.
Kapuściński uchodzi za pisarza, który wprowadził reportaż do świata literatury. "Co mnie zawsze fascynowało, to odstawanie literatury i nauki od świata. Dla mnie było to zdumiewające. Uczestniczyłem w wielkich wydarzeniach świata w drugiej połowie XX wieku. Ja tam nigdy nie spotkałem żadnego pisarza, żadnego socjologa, psychologa, żadnego malarza. Przecież ta cała literatura, malarstwo, nauka społeczna, to wszystko istniało poza, to wszystko istniało poza życiem. Raptem Zachód zwrócił uwagę, że to moje pisanie jest inne. I ja się z tego cieszę, o to mi chodzi. I tak chcę pisać, żeby to naprawdę nie pasowało do żadnej tradycyjnej formuły. To co chcę robić, to chcę stworzyć nowy gatunek literacki, nowy gatunek pisarski. Właściwie nie literacki, nie dziennikarski, ale nowe pisarstwo, w którym podstawą jest doświadczanie własnego życia, świadome doświadczanie" - powiedział autor "Cesarza".
Wiosną 1987 r. grupa dziennikarzy i studentów skupionych w Pracowni Reportażu zorganizowała przeprowadzenie wywiadu z Ryszardem Kapuścińskim w studiu filmowym w Łodzi. Kilkudniową rozmowę z najsłynniejszym polskim reporterem poprowadził Marek Miller. Zrealizowane wówczas nagranie, uzupełnione zdjęciami wykonanymi przez Ryszarda Kapuścińskiego podczas podróży w Trzecim Świecie, stanowi treść filmu, który zostanie dołączony do książki.
Marek Miller jest autorem lub pomysłodawcą i współtwórcą książek poświęconych dokumentowaniu - w reportażu, filmie, codziennej pracy dziennikarskiej - wydarzeń współczesności. Najbardziej znane spośród tych publikacji to: "Kto tu wpuścił dziennikarzy" (1981), "Reporterów sposób na życie" (1983), "Filmówka: powieść o łódzkiej szkole filmowej" (1992), "Dziennikarstwo według Jana Pawła II" (2008). Miller jest także współautorem nowatorskiego opracowania dziejów getta łódzkiego w latach 1939-1945 pt. "Europa wg Auschwitz - Litzmannstadt Ghetto" (2009).
Książka "Pisanie. Z Ryszardem Kapuścińskim rozmawia Marek Miller" ukaże się nakładem wydawnictwa Czytelnik. (PAP)
aszw/ ls/
