Wykłady na temat tradycji tatarskich i historii osadnictwa Tatarów na tych ziemiach, festyny z prezentacją kuchni, konkursem strzelania z łuków, a nawet inscenizacja bitwy z udziałem "Kozaków i Tatarów" - znalazły się w programie XI Międzynarodowej Letniej Akademii Wiedzy o Tatarach Polskich, która w piątek rozpoczęła się w Sokółce (Podlaskie).
Imprezy potrwają do niedzieli, również w Białymstoku i Bohonikach (jest tam zabytkowy meczet). Bierze w nich udział m.in. młodzież tatarska z Polski, Białorusi i Litwy. Ma związek z 330. rocznicą osadnictwa tatarskiego na tych ziemiach. W piątek na budynku ośrodka kultury w Sokółce odsłonięto tablicę upamiętniającą ten jubileusz.
Wieczorem w Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku zostanie otwarta wystawa "Kobierce modlitewne". Zebrano na niej wybór tzw. modlitewników, czyli dywanów używanych przez muzułmanów w czasie modlitw. Kobierce modlitewne prezentowane w Białymstoku pochodzą z XVII-XIX wieku, to eksponaty ze zbiorów kilku placówek muzealnych oraz ze zbiorów prywatnych.
Pierwsze wzmianki o Tatarach w Polsce (zwanych wtedy Lipkami) pochodzą z kronik Jana Długosza z 1397 r. i tę datę przyjmuje się za początek ich osadnictwa.
Pierwsi Tatarzy służyli królowi. Gdy władcy zaczęli się zmieniać, służyli Rzeczypospolitej. Ich losy zależały od sytuacji w kraju. Od bitwy pod Grunwaldem brali udział we wszystkich znaczących wystąpieniach zbrojnych. Jeszcze w kampanii wrześniowej 1939 roku w 13. Pułku Ułanów Litewskich był szwadron tatarski.
Obchodzona właśnie przez społeczność muzułmańską i tatarską 330. rocznica osadnictwa tatarskiego na tych ziemiach związana jest z nadaniami ziem przywilejem króla Jana III Sobieskiego z 1679 roku, na Sejmie Koronnym w Grodnie w zamian za niewypłacony żołd. Król, chcąc nie stracić wojska, w obliczu kolejnych wojen, nadał im i ich potomkom "na wieczne czasy" ziemie - jak napisano w przywileju - "za wierność Rzeczypospolitej, zasługi wojenne".
Ilu jest obecnie Tatarów w Polsce, dokładnie nie wiadomo. Przyjmuje się, że społeczność tatarska to tradycyjnie wyznawcy islamu. A tych jest, według szacunków najstarszej w Polsce organizacji tej społeczności, Muzułmańskiego Związku Religijnego w RP, ok. 5 tys.
W ostatnim spisie powszechnym z 2002 roku pochodzenie tatarskie zadeklarowało niespełna pięćset osób. (PAP)
rof/ tot/ bk/
