W 20.rocznicę powstania Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego pierwszy prezes ugrupowania Wiesław Chrzanowski ocenia, że największym sukcesem partii było przeforsowanie w 1993 r. ustawy o ochronie życia. Za początek upadku ugrupowania uznał utratę jego wyrazistości, do czego - jego zdaniem - przyczynił się start ZChN wraz z AWS w wyborach parlamentarnych w 1997 r.
W środę minie 20. rocznica powstania Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego (ZChN), partii która w latach 90. była jednym z bardziej znaczących ugrupowań prawicowych w Polsce. Liczący obecnie ok. tysiąca członków ZChN jest stronnictwem pozaparlamentarnym, nie notowanym w sondażach.
ZChN powstało 28 października 1989 r. w wyniku połączenia różnorodnych środowisk i grup politycznych, wywodzących się z "Solidarności". Ugrupowanie opierało swój program na katolickiej nauce społecznej oraz chrześcijańskich i narodowych wartościach. Na czele stronnictwa stali m.in.: Wiesław Chrzanowski (1989-1994), Ryszard Czarnecki (1994-1996) oraz Jerzy Kropiwnicki (2002-2006).
Wiesław Chrzanowski podkreśla, że największym sukcesem tego ugrupowania było przeforsowanie w 1993 r. ustawy o ochronie życia. "Udało się zmienić w Polsce sposób myślenia dotyczący aborcji i ochrony życia poprzez zmianę prawa. Prawo antyaborcyjne przeforsowane przez ZChN spowodowało, że Polacy zmienili myślenie o ochronie życia i traktują obecnie aborcję jako zło" - powiedział PAP b. marszałek Sejmu.
Za inny znaczący sukces ZChN Chrzanowski uznał wprowadzenie do debaty publicznej pojęcia interesu publicznego. "ZChN opierało swój program na wartościach katolickich i narodowych, co było widać w ustawach, jakie udało nam się przeforsować. Dla nas interes Polski był najważniejszy" - zaznaczył.
Za początek upadku ugrupowania uznał utratę jego wyrazistości, do czego - jego zdaniem - przyczynił się start ZChN wraz z Akcją Wyborczą Solidarność w wyborach parlamentarnych w 1997 r. "W 1997 roku AWS, w której dużą rolę odgrywali działacze ZChN, wygrywając wybory parlamentarne z jednej strony doprowadziła do władzy środowiska prawicowe, ale z drugiej strony bardzo je osłabiła i zdekomponowała" - ocenił.
W opinii Chrzanowskiego, na rozpad środowiska prawicowego, w tym ZChN, duży wpływ miały "nieudane rządy koalicji AWS-Unia Wolności", które doprowadziły partie prawicowe do przegranej w kolejnych wyborach w 2001 roku. "Nieudane rządy AWS pod kierownictwem Mariana Krzaklewskiego doprowadziły do przegranej w kolejnych wyborach. Wielu prawicowych polityków wybrało albo własną drogę, albo przeszło do PiS. Nastąpiła wtedy dekompozycja ZChN. Po latach wydaje mi się, że AWS trzeba było wcześniej opuścić" - podkreślił b. marszałek Sejmu.
Chrzanowski pytany, czy na obecnej scenie politycznej jest jeszcze miejsce dla takiego ugrupowania jak ZChN odpowiedział, że chrześcijańsko-narodowe wartości, którymi kierowało się jego ugrupowanie, są wciąż aktualne. "W tej chwili partie są raczej nastawione na rozwiązywania pewnych bolączek bieżących i na walkę o władze. Partie, które są na pierwszym planie oparte są na innych zasadach niż ZChN. Czy wróci czas partii tego rodzaju? Jestem przekonany, że wróci, tylko jest pytanie kiedy" - powiedział.
Według jednego z założycieli ZChN, obecnie posła PiS Antoniego Macierewicza, tylko Prawo i Sprawiedliwość oraz środowiska z nim związane obecnie "w najpełniejszym stopniu realizują koncepcje polityczne i ideowe Zjednoczenia". "Nie ma dzisiaj formacji oprócz PiS, która byłaby bliższa tamtym zasadom, ale na szczęście bez błędów, jakie ZChN popełniło" - powiedział PAP Macierewicz.
W jego ocenie, w dzisiejszej Polsce istotną rolę musi odgrywać partia polityczna, której punktem odniesienia jest naród, a nie interesy polityczne. "Przesłaniem podstawowym ZChN było oparcie państwa o fundamenty katolickiej nauki społecznej. Takie przesłanie staram się kontynuować razem z PiS, bo to jest dzisiaj siła polityczna, które te ideały realizuje" - zaznaczył Macierewicz.
Także zdaniem b. prezesa Zjednoczenia, dzisiaj europosła PiS (wcześniej również polityka Samoobrony) Ryszarda Czarneckiego, ideę i sztandar ZChN niesie obecnie tylko jedna partia - Prawo i Sprawiedliwość. "To PiS w sensie politycznym jest depozytariuszem tych wartości i idei, które niosło ze sobą ZChN. Spadkobiercą jest PiS, to widać ewidentnie" - powiedział PAP Czarnecki.
Według niego, ZChN na trwale zapisało się w historii Polski. "Patrząc na nazwiska, które stanowiły przez lata o sile ZChN, to jest to 20 proc. współczesnej elity politycznej, którą można znaleźć głównie w PiS oraz w PO" - zaznaczył europoseł PiS.
Za "kompletny nonsens" uznał Stefan Niesiołowski stwierdzenie, jakoby PiS był obecnie spadkobiercą idei ZChN. Niesiołowski, współzałożyciel stronnictwa, a obecnie jeden z czołowych polityków PO podkreślił w rozmowie z PAP, że przyrównywanie partii Jarosława Kaczyńskiego do ZChN to "klasyczne dorabianie gęby i posługiwanie się zasłużonym szyldem w bieżącej walce politycznej".
Według niego, pomimo iż dzisiaj nie ma miejsca dla ZChN na scenie politycznej, to wartości chrześcijańsko-narodowe są jak najbardziej aktualne. "Kultura marszałka Chrzanowskiego, walka o wartości chrześcijańskie w świadomości politycznej jest obecnie bardzo ważne, ale trudno sobie wyobrazić, aby taka partia jak ZChN mogła się rozwinąć. Partia, która chce być silna nie może być radykalna" - powiedział Niesiołowski.(PAP)
agy/ par/ jbr/
