16 drewnianych cerkwi polskiego i ukraińskiego regionu Karpat zostało wpisanych w piątek na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Lista zawiera spis obiektów objętych szczególną ochroną ze względu na ich szczególną wartość kulturową lub przyrodniczą.
Nowy wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO obejmuje osiem obiektów z terenu Polski: cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku (wszystkie na Podkarpaciu) oraz cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu, cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (wszystkie w Małopolsce).
Pozostałe osiem cerkwi znajduje się po ukraińskiej stronie granicy. Z obwodu lwowskiego - cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Potyliczu, cerkiew Św. Dymitra w Matkowie, cerkiew Świętej Trójcy w Żółkwi, cerkiew Św. Jerzego w Drohobyczu, z obwodu iwanofrankowskiego - cerkiew Św. Ducha w Rohatyniu, cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym, z obwodu zakarpackiego - cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie i cerkiew Św. Michała Archanioła w Użoku.
Cerkwie zlokalizowane są w północnej strefie Karpat Zachodnich. Najstarsze pochodzą z końca XV i początku XVI wieku. Drewniane budownictwo cerkiewne w obszarze polskich i ukraińskich Karpat od drewnianego budownictwa sakralnego pozostałej części Europy wyróżnia różnorodność form i typów, doskonałość ciesielskich rozwiązań konstrukcyjnych oraz odmienność stylistyczna.
"Zagadnienia związane z ochroną dziedzictwa narodowego są bardzo ważnym czynnikiem polityki rozwoju państwa. Dlatego właśnie strona polska i ukraińska od 2009 roku prowadziły starania o to, by drewniane cerkwie znalazły się prestiżowej Liście UNESCO. Efektem tej współpracy jest sukces, jakim jest ich docenienie przez międzynarodową społeczność. Dzięki temu te niezwykle cenne obiekty zyskają dodatkową promocję" - podkreśla minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski.
Obecnie, na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO - oprócz wpisanych w piątek na listę drewnianych cerkwi z polskiego regionu Karpat - znajdują się następujące obiekty z terenów Polski: niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz Birkenau, Puszcza Białowieska, Hala Stulecia we Wrocławiu, historyczne centrum Krakowa, historyczne centrum Warszawy, manierystyczny zespół architektoniczno-krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy w Kalwarii Zebrzydowskiej, kościoły drewniane południowej Małopolski: Binarowa, Blizne, Dębno, Sękowa, Haczów, Lipnica Murowana, kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, Kopalnia Soli w Wieliczce, miasto średniowieczne w Toruniu, Park Mużakowski, stare miasto w Zamościu, zamek krzyżacki w Malborku.
Decyzję o wpisaniu cerkwi na Listę podjęto na 37. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO, która trwa w Phnom Penh w Kambodży. To pierwszy wpis polskich zabytków na Listę UNESCO od siedmiu lat - ostatnio, w 2006 r., wpisano na nią Halę Stulecia we Wrocławiu.
O wpis 16 drewnianych cerkwi - polskich i ukraińskich - przez wiele lat starał się Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z przedstawicielami strony ukraińskiej: Państwowym Historyczno-Architektonicznym Rezerwatem w Żółkwi oraz Naukowo-Badawczym Instytutem badania Zabytków w Kijowie.
UNESCO wpisała w piątek na listę światowego dziedzictwa również sycylijską Etnę, nazywaną "jednym z najbardziej symbolicznych i najaktywniejszych wulkanów na świecie".
Na liście znalazły się ponadto: pustynia Namib w Namibii na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego - pierwszy obiekt przyrody w tym kraju, który stał się częścią światowego dziedzictwa oraz rezerwat biosfery El Pinacate i pustynia Altar w Meksyku.
Komitet ds. Światowego Dziedzictwa UNESCO na posiedzeniu w Phnom Penh w Kambodży, trwającym od czwartku, rozpatrzy włączenie 31 obiektów przyrody i kultury na listę światowego dziedzictwa. Obecnie znajdują się na tej liście 962 obiekty ze 157 krajów.
Posiedzenie komitetu potrwa do 27 czerwca. Polska czeka jeszcze na głosowanie nad rozszerzeniem wpisu Kopalni Soli w Wieliczce o kopalnię w Bochni i Zamek Żupny pod wspólną nazwą "Królewskie Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni". Głosowanie prawdopodobnie odbędzie się w sobotę.(PAP)
agz/ awl/ ls/
