Ponad 100 uwag wpłynęło do MSZ w ramach konsultacji Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r. Najwięcej z nich dotyczyło reformy szkolnictwa poza polskimi granicami, która przewiduje zmianę filozofii podziału środków na ten cel.
Czwartek był ostatnim dniem nadsyłania uwag do planu, który będzie podstawą do podejmowania decyzji, m.in. finansowych, dotyczących zadań w sferze współpracy z rodakami z zagranicy.
"Najwięcej uwag, najwięcej zastrzeżeń dotyczy planowanej reformy oświaty polonijnej, oświaty za granicą" - powiedział w piątek PAP dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią Maciej Szymański.
Reforma ma polegać na zmianie systemu finansowania edukacji za granicą. Chodzi o to, by więcej środków trafiało m.in. do szkół społecznych. Szymański podkreślił, że teraz 90 proc. pieniędzy na edukację za granicą idzie do placówek, w których uczy się tylko co 10 dziecko.
"W tej chwili 10, może nawet niespełna 10 proc. dzieciaków uczących się w polskich szkołach za granicą robi to w szkolnych punktach konsultacyjnych. To były takie szkoły przy ambasadach, które się trochę rozrosły, ale siłą rzeczy jest ich niewiele i obejmują tylko 10 proc. dzieci za granicą, natomiast pochłaniają 90 proc. środków" - wyjaśnił dyplomata.
Reformę przeprowadza MEN, ale Polacy z zagranicy i organizacje pozarządowe wykorzystały fakt konsultacji Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2013 r., żeby przekazać swoje opinie w tej sprawie. "Środki, co do których powstały największe obawy, to są środki MEN, które co roku - ponad 40 mln zł - wydawało właśnie na te szkolne punkty konsultacyjne" - wyjaśnił Szymański.
Według niego plan jest elementem działania, do którego organizacje pozarządowe i Polonia nie są przyzwyczajone, ponieważ dopiero od 2012 r. MSZ przejęło środki na Polonię i Polaków za granicą od Senatu.
W 2013 resort spraw zagranicznych będzie miał na współpracę z Polonią i Polakami za granicą 100 mln zł. "Do tej pory, w sytuacji, gdy Senat dysponował środkami na opiekę, to Senat nie wymyślał kim się będzie opiekował, tylko to Polonia zgłaszała swoje potrzeby, a Senat je zaspokajał. Tymczasem teraz to my wskazujemy cele, jakie chcemy dla Polski osiągnąć i zapraszamy Polonię, Polaków do współpracy w realizacji" - tłumaczył nową filozofię wydawania środków Szymański.
W planie położono nacisk m.in. na edukację Polonii i Polaków za granicą; zaangażowanie tej grupy do promocji Polski, a także wspieranie powrotów do ojczyzny. MSZ, oprócz współpracy z tradycyjnymi organizacjami polonijnymi, chce włączyć do działania najnowszą generację emigracji ekonomicznej, czy niezrzeszoną polską inteligencję.
W dokumencie jest też mowa o reformie i rozwoju mediów polonijnych, z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi. "Dotyczy to zwłaszcza mediów na wschód od polskich granic, które wymagają pilnej sanacji i dostosowania do współczesnych wymogów i możliwości odbiorców" - podkreślono w planie.
Do końca miesiąca plan ma być zatwierdzony przez szefa MSZ Radosława Sikorskiego. Szymański podkreślił, że dokument po konsultacjach będzie modyfikowany.
Resort dyplomacji planuje 2 października ogłoszenie konkursów dla organizacji pozarządowych na realizację zadania współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Ministerstwo będzie przekazywało im środki po uchwaleniu budżetu na przyszły rok.
Plan współpracy z Polonią i Polakami za granicą na 2013 r. wyróżnia pięć obszarów tematycznych i 14 obszarów geograficznych, w których mają koncentrować się działania.
Wśród nich są: edukacja Polonii i Polaków za granicą; mobilizacja do aktywności we wszelkich dziedzinach życia w państwach zamieszkania dla promocji Polski i polskości; wspieranie środowisk polskich, prawa mniejszości; zaangażowanie Polonii i Polaków za granicą we współpracę gospodarczą z ojczyzną; wspieranie powrotów Polaków do ojczyzny.
MSZ chce uzupełnić naukę języka polskiego nowocześniejszymi formami organizacyjno-finansowymi, na przykład przy wykorzystaniu e-learningu. Resort podkreśla, że ważnym aspektem pozostanie wspieranie funkcjonowania i rozwoju zagranicznych studiów polskoznawczych i katedr polonistyki na poziomie uniwersyteckim oraz zapewnienie kadry polskich nauczycieli i lektorów za granicą.
W planie zwrócono uwagę na potrzebę promocji wszechstronnego rozwoju stosunków gospodarczych i wymiany inwestycyjno-handlowej przy zaangażowaniu podmiotów polonijnych oraz osób polskiego pochodzenia, a także organizacji szkoleń, seminariów specjalistycznych z udziałem miejscowej Polonii, czy wymianę międzyuczelnianą i naukową.
Resort chce też włączenia środowisk polonijnych w organizację misji handlowo-gospodarczych polskich przedsiębiorców. Wśród obszarów współpracy z Polonią i Polakami za granicą wymieniono także wspieranie powrotów Polaków do ojczyzny.
Ma temu służyć m.in. wspieranie powracających migrantów poprzez włączanie ich w system szkoleń; działania w sferze edukacji pozwalające na adaptację dzieci powracających z zagranicy do polskiego systemu edukacji; monitorowanie procesów powrotów migrantów do kraju służące do opracowania programu będącego inspiracją do systemowych, skoordynowanych działań organizacyjnych i instytucjonalnych.
Resort mówi też o aktywizacji środowisk polskich; budowaniu otwartych relacji Polonii ze społecznością kraju zamieszkiwania; działaniu w ramach i na rzecz realizacji standardów międzynarodowych w sferze praw mniejszości narodowych i praw człowieka; maksymalizowaniu efektów działań finansowanych ze środków publicznych przy ograniczaniu kosztów podmiotów realizujących je, a także o racjonalnym, rzetelnym i maksymalnie skutecznym gospodarowaniu środkami publicznymi. (PAP)
stk/ par/ jra/
