Wystawę dokumentującą historię złamania kodów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma przez poznańskich matematyków i kryptologów otwarto w czwartek w Poznaniu. Jest to jeden z elementów obchodów 93 rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.
W 1932 roku matematycy Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski poznali szyfr "Enigmy" - niemieckiej maszyny kodującej. Dokonali tego po raz pierwszy metodami matematycznymi. Dotychczas w kryptologii stosowano głównie metody lingwistyczne.
Wystawa "Enigma. Odszyfruj zwycięstwo" dokumentuje historię złamania kodów "Enigmy" przez polskich kryptologów. Zwiedzający ekspozycję przechodzą przez zaaranżowany z plansz poglądowych labirynt, odsłaniający zagadki i tajemnice złamania szyfru. Przed wejściem do labiryntu, który stanowi wystawa można obejrzeć oryginalny egzemplarz "Enigmy", wypożyczony z Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.
"Złamanie kodów Enigmy przez poznańskich matematyków i Powstanie Wielkopolskie to są dwa wydarzenia z dziejów Polski, które chcemy kultywować. Oba te wydarzenia łączy nazwisko płk. Maksymiliana Ciężkiego, który był powstańcem, a później został szefem polskich kryptologów" - powiedział inicjator projektu marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak.
Wystawa jest osią trzydniowego projektu "Enigma. Odszyfruj zwycięstwo", podczas którego oprócz zwiedzania wystawy zaplanowano inaugurację interaktywnej gry komputerowej, kurs kryptologii dla młodzieży i wykład światowej sławy matematyka prof. Shafriry Goldwasser z Massachusetts Instytutem of Technology (USA).
Według amerykańskiej profesor, praca polskich matematyków przy złamani kodów Enigmy była początkiem nauk nad komputerami.
"Na moim uniwersytecie wymyślono komputer kwantowy, który teoretycznie może wykonywać obliczenia o wiele szybciej niż najlepsze współczesne komputery i jest to jedno z największych odkryć naukowych ostatnich lat. Także odkrycia polskich matematyków, którzy w latach 30. XX wieku skonstruowali maszyny pozwalające na dokonywanie szybszych obliczeń i na złamanie kodów szyfrowych +Enigmy+ były jednymi z najważniejszych odkryć. Świętując pamięć matematyków czcimy początki nauki komputerowej, ponieważ dzięki pracy kryptologów powstała potrzeba tworzenia maszyn, dzięki którym obliczenia i łamania kodów zostały ogromnie przyspieszone" - powiedziała prof. Goldwasser.
Na zakończenie całego projektu w sobotę uczniowie poznańskich liceów wezmą udział w kursie kryptologii i internetowej grze kryptologicznej "codebreakers.eu".
"Codebreakers.eu" przeznaczona jest dla młodzieży w całej Europie. Chętni mogą zarejestrować się w systemie, gdzie na podstawie wykładów historycznych i kryptologicznych będą rozwiązywać zadania logiczne. Dwa najlepsze zespoły z zarejestrowanych w Internecie wezmą udział w finale konkursu, który w 2012 roku zostanie zorganizowany w Wielkopolsce.
Złamanie kodu "Enigmy" uważane jest za znaczący wkład Polski w zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej. Mogło skrócić wojnę o 2-3 lata, i w konsekwencji - uratowało życie 20-30 milionom ludzi w Europie i na świecie.
Złamanie szyfrów pomogło w pomyślnym przeprowadzeniu przez aliantów inwazji na kontynent europejski w czerwcu 1944 r. Niemcy byli przekonani - nawet po rozpoczęciu alianckiej operacji w Normandii - że jest to tylko próba odwrócenia ich uwagi i przykrywka dla głównego ataku na Calais.
Dzięki tej dezinformacji, w inwazji na Normandię (D-Day), w której brała między innymi udział 1 Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka, alianci ponieśli mniejsze straty, niż gdyby Niemcy byli lepiej przygotowani do odparcia ataku w miejscu właściwego uderzenia.
Wystawę "Enigma. Odszyfruj zwycięstwo" można oglądać w Collegium Iuridicum Novum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do soboty. (PAP)
kpr/ ls/
