Sejmowa Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka powołała we wtorek podkomisję, która zajmie się dalszymi pracami nad komisyjnym projektem nowelizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Poseł Jerzy Kozdroń (PO) tłumaczył na wtorkowym posiedzeniu sejmowej komisji sprawiedliwości, że projekt noweli powstał w odpowiedzi na wątpliwości i postulaty zgłaszane przez IPN i Ministerstwo Finansów. Dotyczą one procedury ogłaszania konkursów na finansowanie przez Instytut Pamięci badań naukowych nad najnowszą historią Polski.
Nowelizacja ustawy z 2010 r. zobowiązała IPN do ogłaszania corocznych konkursów na dofinansowanie badań nad historią Polski, ale - jak się okazało - zapis ustawy jest niewystarczający.
Kozdroń zwrócił we wtorek uwagę, że we wcześniejszej noweli nie został określony krąg podmiotów, do których konkurs jest adresowany, procedura ich wyboru w ramach konkursu oraz sposób finansowania badań. Poinformował również, że Biuro Analiz Sejmowych oraz resort szkolnictwa wyższego zgłosiły do aktualnego projektu noweli uwagi. Sejmowa komisja sprawiedliwości przyjęła zgłoszony przez Kozdronia wniosek o powołanie podkomisji.
W obecnym stanie prawnym stroną umowy dotacyjnej, której przedmiotem jest finansowanie badań naukowych nad najnowszą historią Polski, mogą być jedynie organizacje pozarządowe, które dodatkowo mają zapisany jako cel statutowy prowadzenie badań naukowych.
Tymczasem większość badań nad najnowszą historią Polski jest prowadzona w szczególności przez uczelnie, Instytuty PAN, instytuty badawcze czy osoby fizyczne.
W konsekwencji, większość podmiotów prowadzących badania naukowe nad najnowszą historią Polski, została pozbawiona możliwości udziału w konkursach na finansowanie przez Instytut Pamięci Narodowej. Jedynie nieliczne organizacje pozarządowe spełniają ustawowe kryteria.
W uzasadnieniu projektu noweli zwrócono uwagę, że konkursy ogłaszane przez IPN powinny obejmować nie tylko badania naukowe, ale również upowszechnianie wiedzy o najnowszej historii Polski, w szczególności działalność edukacyjną, wystawienniczą i wydawniczą. Tym samym IPN mógłby wypełniać swoje zadania edukacyjne poprzez przekazywanie środków finansowych oraz dotacji podmiotom zewnętrznym.
Ponadto, przygotowana przez komisję nowelizacja przewiduje, że IPN mógłby zatrudniać naukowców - obecnie wszyscy historycy zatrudnieni w IPN mają status urzędników państwowych.
agz/ mlu/ jbr/
